Najważniejszymi zapisami nowelizacji są zniesienie obowiązku wysegregowania, czyli selektywnej zbiórki odpadów budowlanych i rozbiórkowych w miejscu ich wytworzenia oraz zdefiniowanie odpowiedzialności za wysegregowanie frakcji odpadowych.

Każdy przedsiębiorca wytwarzający odpady budowlane i rozbiórkowe będzie zobowiązany do wysegregowania w miejscu wytworzenia co najmniej 6 frakcji:

• odpady z drewna,
• odpady z metali,
• odpady ze szkła,
• odpady z tworzyw sztucznych,
• odpady z gipsu,
• odpady mineralne, w tym z betonu, cegły, płytek i materiałów ceramicznych oraz kamieni.

Projekt nowelizacji ustawy o odpadach powstał w odpowiedzi na wątpliwości interpretacyjne oraz potencjalne problemy z organizacją i kosztami selektywnej zgłaszane przez przedstawicieli branży budowlanej. W dotychczasowej wersji przepisów, które miały wejść w życie od 1 stycznia 2025 r., brakowało jednoznacznego stwierdzenia, na kim spoczywa obowiązek selektywnej zbiórki oraz odbiorów odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Konieczność ich sortowania na 6 frakcji w miejscu wytworzenia spowodowałaby też gwałtowny wzrost kosztów wywozu takich odpadów, co z kolei mogłoby przyczynić się do ich nielegalnego składowania oraz wyrzucania ich bezpośrednio do środowiska.

Zgodnie z zapisami ustawy nowelizującej ustawę o odpadach, przedsiębiorca wytwarzający odpady budowlane i rozbiórkowe będzie mógł przekazać je innemu uprawnionemu podmiotowi, który przejmie obowiązek wysegregowania ich na minimum 6 frakcji poza miejscem wytworzenia. Co istotne, przekazanie odpadów innemu podmiotowi nie zwalnia całkowicie wytwórcy odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odpowiedzialności za wykonanie obowiązku wysegregowania. Jeśli obowiązek ten nie zostanie zrealizowany z winy podmiotu, który przejął odpady, to oba podmioty (wytwórca i przejmujący) będą za to odpowiadać solidarnie.

Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

W uzasadnieniu projektu ustawy jego autorzy podkreślili konieczność przestrzegania przez przedsiębiorców tzw. hierarchii postępowania z odpadami:

podmioty świadczące usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów (wykonawców robót budowlanych) są obowiązane do zapobiegania powstawaniu odpadów.[i]

W pierwszej kolejności należy więc podejmować działania mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Selektywna zbiórka odpadów powinna mieć miejsce dopiero w momencie, kiedy dane materiały nie nadają się już do ponownego wykorzystania. Sama segregacja ma natomiast zapewnić przydatność do przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innego odzysku. Bez względu na miejsce wysortowania (w miejscu wytworzenia lub poza miejscem wytworzenia), poszczególne frakcje odpadów budowlanych i rozbiórkowych powinny następnie zostać przekazane wyspecjalizowanym podmiotom, które zajmą się ich dalszym zagospodarowaniem. W tym celu często niezbędne jest zamówienie profesjonalnego odbioru odpadów budowlanych i rozbiórkowych spod wskazanego adresu oferowanego m.in. przez firmę odbierającą odpady, jaką jest Interzero.

[i] https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/0/A065E318FFC3BE21C1258BC70041F23F/%24File/766-uzasadnienie.docx

Wprowadzenie obowiązkowego raportowania ESG w Polsce będzie miało istotny wpływ na firmy, które spełniają kryteria określone w unijnej dyrektywie CSRD. Podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, przedsiębiorstwa te będą zobligowane do corocznego przygotowywania raportów zrównoważonego rozwoju. Raporty te będą musiały spełniać wymogi prawne oraz standardy zamieszczone w rozporządzeniu UE. Dokumentacja ESG zostanie zrównana pod względem formalnym z raportami finansowymi, a jej treść będzie musiała być zatwierdzana przez niezależnych biegłych rewidentów. Niedopełnienie obowiązku sporządzenia raportu może wiązać się z poważnymi konsekwencjami, w tym odpowiedzialnością karną.

Firmy, na które nie zostanie bezpośrednio nałożony obowiązek raportowania ESG również odczują skutki uchwalenia rozporządzenia Unii. Dlaczego? Podejrzewamy, że wiele z nich i tak będzie musiało gromadzić i analizować dane dotyczące wpływu na środowisko. Zapewne będą to niezbędne dokumenty dla kontrahentów lub firm należących do tej samej grupy kapitałowej, które będą objęte wymogiem raportowania. Możliwe, że od partnerów będzie wymagane wsparcie w zakresie dostarczania odpowiednich danych. Właśnie dlatego już teraz zachęcamy przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw do zainteresowania się tematem ESG. Nie wdrażając odpowiedniej strategii operacyjnej – biznes może poważnie ucierpieć za kilka lat. Klienci również chętniej zwracają się w kierunku produktów i usług transparentnych dostawców.

Zespół Interzero, wiedząc o tym, że zarówno małe, jak i większe firmy będą potrzebowały pomocy ekspertów do wdrożenia ESG w życie, przygotował dla was e-book. To dokument, który zawiera wszelkie niezbędne informacje. Jest napisany prostym, przystępnym językiem. Wyjaśniamy w nim czym jest dyrektywa CSRD, wprowadzamy harmonogram raportowania, pokazujemy jak komunikować się w temacie zrównoważonego rozwoju, a także przedstawiamy kroki operacyjne, jakie należy podjąć, aby przygotować swój biznes na ESG. Wypełnij formularz na naszej stronie, a dostaniesz do niego całkowicie darmowy dostęp. Twoja edukacja to jeden z najważniejszych czynników do rozwoju przedsiębiorstwa, które prowadzisz.

News o uchwaleniu raportowania to jedynie wierzchołek góry lodowej. Wiemy, jak bardzo zmieni się teraz polski model biznesowy i chcemy, aby nasi klienci byli na to przygotowani. Jako firma wierzymy w technologię i innowacje. Właśnie dlatego wszystkich zainteresowanych chcemy przeprowadzić po temacie ESG płynnie i spokojnie. Przypominamy, że raportowanie będzie obowiązkowe:

• od 2025 r. – w odniesieniu do dużych przedsiębiorstw (powyżej 250 pracowników i/lub 50 mln EUR obrotów i/lub 25 mln EUR całkowitych aktywów),
• od 2026 r. – w odniesieniu do MŚP notowanych na giełdzie.

Environmental Sustainability Dashboard – narzędzie do raportowania niefinansowego ESG – czyli nasze autorskie rozwiązanie consultingowe. Narzędzie usprawni procesy zbierania danych i ich monitoringu – dzięki czemu można dokładnie śledzić wskaźniki ESG. To rozwiązanie dla firm, które chcą być gotowe na obowiązkowe raportowanie. Klienci dostają dostęp do platformy internetowej i pełne doradztwo w zakresie oceny wpływu na środowisko.

Zgodnie z wyliczeniami ekspertów IOŚ-PIB, w 2022 r. do obrotu wprowadzono produkty zapakowane w 6 740 tys. ton opakowań. Pod uwagę wzięto dane z 532 instalacji, do których w 2022 r. trafiło łącznie 4 023,8 tys. ton odpadów. Ponad 10% tej masy stanowiły tzw. materiały niedocelowe (materiały, które nie są przetwarzane w danym procesie recyklingu na produkty, materiały lub substancje, które nie są odpadami). Po dokonaniu korekty, łączna masa odpadów opakowaniowych poddanych recyklingowi wyniosła 3 608,9 tys. ton, w tym:

• 2 022,5 tys. ton odpadów opakowaniowych z papieru i tektury.
• 565,1 tys. ton odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych,
• 635 tys. ton odpadów opakowaniowych ze szkła,
• 268,9 tys. ton odpadów opakowaniowych z drewna,
• 117,4 tys. ton odpadów opakowaniowych z metali.

Według przyjętej przez autorów raportu metodologii, poziom recyklingu ogółu odpadów opakowaniowych wyniósł 60,4%, czyli o 1,4 więcej niż minimum przewidziane w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 19 grudnia 2021 r. w sprawie rocznych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych w poszczególnych latach do 2030 r.

Poziomy recyklingu ogółu odpadów opakowaniowych wyliczono w 2 wariantach. Pierwszy z nich bazował na danych pochodzących od wprowadzających (podmiotów, które powierzyły ustawowe obowiązki organizacjom) oraz samodzielnych (podmiotów odpowiedzialnych we własnym zakresie). Z danych tych wynika, że poziomy recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych za 2022 r. kształtowały się następująco:

• metale – 93,9%,
• drewno – 20,9%,
• tworzywa sztuczne – 40,7%,
• szkło – 65,3 %,
• papier i tektura – 89,1%.

Zgodnie z tym wariantem, minimalne roczne poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych zostały osiągnięte dla wszystkich rodzajów opakowań, z których powstały te odpady.

Drugi zaprezentowany w raporcie wariantem wyliczeń oparty został na metodologii IOŚ-PIB. Tak wyliczone poziomy recyklingu niemal wszystkich odpadów opakowaniowych (z wyjątkiem tworzyw sztucznych) są na niższym poziomie:

• metale – 36,6%,
• drewno – 16,7%,
• tworzywa sztuczne – 45,8%,
• szkło – 45 %,
• papier i tektura – 83,9%.

Zgodnie z wyliczeniami opartymi o metodologię IOŚ-PIB, w 2022 r. wprowadzający nie osiągnęli minimalnych poziomów recyklingu dla odpadów opakowaniowych z metali żelaznych i aluminium (wynoszących odpowiednio 55% i 51%) oraz z drewna (wynoszącego %).

Niezależnie od wariantu, najniższy poziom recyklingu odnotowano dla odpadów z drewna.

Źródłem przedstawionych w raporcie danych jest rejestr BDO. W wyliczeniach nie uwzględniono tzw. gapowiczów, czyli producentów lub dystrybutorów, którzy wprowadzają do obrotu opakowania z tworzyw sztucznych lub produkty w opakowaniach i nie zgłaszają ich organizacji odpowiedzialności producenta ani organowi publicznemu, ani nie biorą w żaden inny sposób odpowiedzialności finansowej lub finansowej i organizacyjnej za gospodarowanie odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych lub zgłaszają mniejsze ilości niż rzeczywiście wprowadzają do obrotu.

Przygotowana przez IOŚ-PIB analiza uwzględnia odpady o kodach:

• 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury,
• 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych,
• 15 01 03 – opakowania z drewna,
• 15 01 04 – opakowania z metali,
• 15 01 05 – opakowania wielomateriałowe,
• 15 01 06 – zmieszane odpady opakowaniowe,
• 15 01 07 – opakowania ze szkła.

Rzeczywistą ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych w Polsce i poddanych recyklingowi wyliczono w sposób następujący – sumując masy odpadów poddanych recyklingowi w Polsce oraz poddanych recyklingowi za granicą, pomniejszając wynik  o masę odpadów przywiezionych do Polski w celu poddania ich recyklingowi.

24 października 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia resortu klimatu, który przewiduje zwiększenie obowiązujących od 2018 r. stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej.

Od 2025 r. wyniosą one:

• 200 zł dla mikroprzedsiębiorców,
• 800 zł dla pozostałych przedsiębiorców.

Oznacza to wzrost o odpowiednio 100% i 166%. Podwyżka obejmie wszystkie podmioty, które mają ustawowy obowiązek rejestracji w BDO.

Sprawdź, czy Twoja firma ma obowiązek rejestracji w BDO!

Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach, stawki opłat BDO zostały ustalone w zakresie od 50 do 2000 zł. Ich wysokość nie powinna stanowić przeszkody w uzyskaniu wpisu do rejestru ani w wykonywaniu działalności gospodarczej, szczególnie dla mikro przedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

Przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt trafił następnie do zaopiniowania m.in. przez organizacje pracodawców oraz przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ze względu na konieczności zapewnienia wejścia w życie projektowanych przepisów od dnia 1 stycznia 2025 r., termin na zaopiniowanie projektu rozporządzenia wynosił jedynie 5 dni.

Zgodnie z wyliczeniami resortu klimatu, dzięki podwyższeniu opłat BDO całkowite wpływy z opłaty rejestrowej i rocznej w latach 2025–2034 wyniosą:

• dla budżetu państwa 243,5 mln zł,
• dla budżetu województwa (marszałków województw) 134,8 mln zł.

W prognozowanym 10-letnim okresie średnie i duże przedsiębiorstwa będą musiały ponieść łącznie dodatkowe koszty w wysokości 194,662 mln zł, a mikro i małe przedsiębiorstwa w wysokości 70,942 mln zł.

Przyczyny podwyżki opłaty rejestrowej i rocznej w BDO wyjaśnione zostały w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia. Jak wskazuje resort klimatu, stawki opłat nie były aktualizowane od ponad 6 lat. W tym okresie skumulowana inflacja wyniosła 43,9%, co sprawiło, że realne dochody z opłaty rejestrowej i rocznej uległy faktycznemu zmniejszeniu. Co więcej, od 2018 r. nastąpił znaczący wzrost kosztów związanych z utrzymaniem, prowadzeniem i rozwojem BDO, który przyczynił się do zmniejszenia środków, jakie mogą zostać przeznaczone na odpowiednie funkcjonowanie Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami.

Zaproponowane w projekcie rozporządzenia stawki opłaty rejestrowej i rocznej BDO uwzględniają wspomniany wzrost kosztów zarówno po stronie marszałków województw, jak i po stronie budżetu państwa. Przypomnijmy, że opłaty od przedsiębiorców za wpis i prowadzenie rejestru pobiera marszałek województwa. Stanowią one w 35,65 % dochód budżetu województwa (marszałka województwa), który odpowiada za prowadzenie rejestru, zaś w 64,35 % dochód budżetu państwa i Ministerstwa Klimatu i Środowiska, którzy są Administratorem BDO.

Przebieg procesu legislacyjnego można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Katalog podmiotów zobowiązanych do rejestracji w BDO, a więc też do wnoszenia opłat: rocznej i rejestrowej został enumeratywnie określony w ustawie o odpadach.

Do uiszczania opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej zobowiązani są:

• wprowadzający sprzęt oraz autoryzowani przedstawiciele,
• wprowadzający baterie lub akumulatory,
• wprowadzający pojazdy,
• producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań,
• wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach,
• wprowadzający na terytorium kraju opony,
• wprowadzający na terytorium kraju oleje smarowe.

Dla niektórych przedsiębiorców podwyższone stawki BDO to nie jedyne zmartwienie. Od 2025 r. został wprowadzony obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów niebezpiecznych oraz jednocześnie zniesione zostało obowiązujące zwolnienie, z którego korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości odpadów. Zmiany te dotkną przede wszystkim przedstawicieli branży beauty, w tym fryzjerów, barberów, makijażystki, wizażystki, stylistki paznokci, rzęs czy brwi. Więcej informacji pod linkiem. 

Od 2025 r. wprowadzono również obowiązek segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych na 6 frakcji. Najważniejszą zmianą jest rezygnacja z obowiązku segregowania odpadów BiR w miejscu ich powstawania – przedsiębiorca może zlecić to innemu uprawnionemu podmiotowi, który posiada zezwolenia i wpis do BDO pod warunkiem zawarcia odpowiedniej umowy. Więcej informacji we wpisie pod linkiem. 

Zawarte w projekcie rozporządzenia PPWR regulacje dotkną wszystkich przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach. Do tego grona zaliczają się też producenci kosmetyków. Przypomnijmy, że obecnie obowiązująca dyrektywa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych nie wprowadza żadnych szczególnych wymogów dotyczących całego cyklu życia opakowań kosmetycznych. Niedługo jednak czeka nas prawdziwa opakowaniowa rewolucja w branży kosmetycznej.

Wraz z wejściem w życie postanowień rozporządzenia PPWR, branżę kosmetyczną zaczną obowiązywać następujące wymagania:

• minimalizacja opakowań,
• przydatność opakowań do recyklingu,
• obowiązkowe użycie recyklatów,
• konieczność ograniczenia niektórych formatów opakowań (np. miniproduktów hotelowych),
• obowiązkowe oznakowanie opakowań co do sposobu sortowania i przydatności do ponownego użycia,
• ponowne wykorzystanie opakowań transportowych i zbiorczych,
• obowiązek ograniczenia wykorzystywania opakowań biodegradowalnych i kompostowalnych.

Przyjęty przez PE projekt rozporządzenia opakowaniowego obliguje producentów opakowań kosmetycznych do maksymalnego ograniczenia ich masy i objętości. Musi się to jednak odbyć bez uszczerbku dla bezpieczeństwa pakowanych w nie produktów oraz dla funkcjonalności samych opakowań. Funkcjonalność ta rozumiana jest przez pryzmat następujących kryteriów:

• ochrona produktu,
• procesy produkcji i napełniania opakowań,
• logistyka,
• wymogi dotyczące informacji,
• higiena i bezpieczeństwo,
• wymogi prawne,
• zawartość materiałów pochodzących z recyklingu, możliwość recyklingu i ponownego użycia.

Z rynku znikną więc opakowania wielowarstwowe, o podwójnych ściankach, z fałszywym dnem i innymi elementami, których celem jest jedynie wizualne zwiększenie objętości.

Minimalizacja objętości odbije się też na opakowaniach transportowych i zbiorczych, w których współczynnik pustej przestrzeni będzie mógł wynosić maksymalnie 40%.

Przydatność do recyklingu opakowań na kosmetyki oceniana będzie zgodnie z kryteriami, które zostaną wdrożone dwuetapowo. W I etapie, prawdopodobnie od 1 stycznia 2030 r., każde opakowanie będzie musiało spełniać unijne kryteria projektowania dla recyklingu (Design for Recycling), które uwzględniają stan techniki, zbiórki i sortowania. W II etapie wdrażanym od 1 stycznia 2035 r. opakowania będą musiały spełnić kryteria DfR oraz dodatkowe kryterium świadczące o ich recyklowalności „na dużą skalę”.

Za sprawą rozporządzenia PPWR pojawi się więc konieczność ekoprojektowania wszystkich opakowań, czyli projektowania ich z myślą o późniejszym recyklingu.

Opakowania na kosmetyki będą zaliczane do różnych klas przydatności do recyklingu, z których najwyższa będzie klasa A, oznaczająca przydatność do recyklingu 95% lub więcej masy opakowania. Opakowania, których przydatność do recyklingu będzie niższa niż 70% masy (klasa E lub niższa), nie będą mogły zostać wprowadzone do obrotu w UE. Z klasą przydatności do recyklingu będzie związana też wysokość opłaty produktowej (ekomodukacja).

Projekt rozporządzenia PPWR przewiduje też obligatoryjne wykorzystanie tworzyw sztucznych odzyskanych z odpadów pokonsumenckich (recyklatów) do produkcji opakowań kosmetycznych. Sposób jego wyznaczania (na jednostkę opakowania, na portfolio produktów danego producenta lub w na inną jednostkę) nie został jeszcze ostatecznie potwierdzony, podobnie z resztą jak zaproponowane branży kosmetycznej poziomy wykorzystania recyklatu. Początkowo miały one wynosić 10% recyklatu do 2030 r. i 55% do 2040 r. O tym, czy propozycje te zostaną utrzymane czy zwiększone dowiemy się prawdopodobnie pod koniec bieżącego roku.

Wychodząc naprzeciw projektowanym przepisom, czołowi gracze branży kosmetycznej stale poszerzają ofertę produktów w opakowaniach z recyklatu lub z dodatkiem recyklatu. Takie ekologiczne opakowania kosmetyczne często są też zminimalizowane.

Nie wszystkie rodzaje opakowań doczekają się gruntownej zmiany – niektóre z nich zostaną zupełnie zakazane. Mowa tu o miniaturowych kosmetykach hotelowych. Ten format opakowań Komisja Europejska oceniła jako nadmierny lub zbędny.

Po wejściu w życie PPWR na drogeryjnych pólkach pozostaną jednak podróżne minikosmetyki o pojemności do 100 ml – zakaz obejmie jedynie produkty hotelowe. Nie od dziś wiadomo jednak, że KE może w przyszłości rozszerzyć katalog zakazanych opakowań.

Celem rozporządzenia PPWR jest również ujednolicenie oznaczeń na opakowaniach. Będą one musiały jasno wskazywać skład materiałowy opakowań, co ma ułatwić sortowanie odpadów opakowaniowych przez konsumentów. Na opakowaniach wielokrotnego użytku znajdzie się natomiast kod QR lub inna informacja, która ułatwi ich ponowne wykorzystanie.

Wraz z wprowadzeniem nowego oznakowania, zakazane zostanie umieszczanie na etykietach oraz na całym opakowaniu informacji, które mogłyby zdezorientować lub wprowadzić w błąd konsumentów.

Wszystkie wymogi przewidziane w projekcie rozporządzenia PPWR mają za zadanie ograniczenie zużycia surowców pierwotnych, zahamowanie tempa wzrostu ilości wytwarzanych opakowań oraz zwiększenie udziału materiałów z recyklingu w niemal wszystkich opakowaniach, nie tylko kosmetycznych. Skutkiem ich wdrożenia ma być przybliżenie całej UE do realizacji celu, jakim jest niskoemisyjna gospodarka o obiegu zamkniętym.

Przepisy PPWR obejmują cały cykl życia opakowań, kładąc szczególny nacisk na projektowanie z myślą o późniejszym recyklingu oraz zamykanie obiegu surowców. Wynika to m.in. z faktu, że opakowania z tworzyw sztucznych są wysokoemisyjne, a pod względem zużycia paliw kopalnych recykling powstałych z nich odpadów jest pięć razy korzystniejszy niż spalanie z odzyskiem energii[i].

Ostateczny tekst rozporządzenia PPWR został przyjęty przez Parlament Europejski 24 kwietnia 2024 r. Zgodnie z przewidywaniami, Rada potwierdzi przyjęcie rozporządzenia najpóźniej do końca bieżącego roku, a nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2026 r.

Zacznijmy od początku, czyli od tego, z czego odlewane są medale olimpijskie. Choć może się to wydawać szokujące, złote medale wcale nie powstają ze złota! Produkuje się je ze srebra najwyższej próby (>995), które jest następnie pozłacane, tym razem już prawdziwym złotem w symbolicznej ilości 6 g. Co ciekawe, złote medale nie są złote już od ponad 100 lat – po raz ostatni czyste olimpijskie złoto otrzymali sportowcy na Igrzyskach w Sztokholmie w 1912 r.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku srebrnych medali olimpijskich, które są srebrne nie tylko z nazwy. Podobnie jak najcenniejsze krążki, również olimpijskie srebra produkuje się ze srebra o próbie >995. Brązowe medale odlewa się natomiast ze stopu miedzi, cyny i cynku.

Medale wręczane podczas nowożytnych Igrzysk Olimpijskich zwykle powstawały z materiałów pierwotnych. Przełom nastąpił podczas Igrzysk w Rio w 2016 r., kiedy to srebrne i brązowe medale wykonano w 30% z metali pochodzących z recyklingu. Medale te były zawieszone na wstęgach, które z kolei wyprodukowano z przetworzonych butelek.

O krok dalej poszli organizatorzy Igrzysk Olimpijskich w Tokio, które odbyły się w 2021 r. – postanowili oni wykonać medale z surowców w 100% pochodzących z recyklingu elektroodpadów. W zbiórkę tych elektroodpadów zaangażowano całe japońskie społeczeństwo, które przez wiele miesięcy oddawało na ten cel stare telefony, komputery oraz drobną elektronikę. Z zebranych elektrośmieci odzyskano 4,1 tony srebra, 2,7 tony brązu i ponad 30 kg złota, z których udało się odlać ok. 5 tys. medali.

Medale olimpijskie to tylko jeden z nieoczywistych zastosowań materiałów z recyklingu. Sprawdź, co jeszcze powstaje z recyklingu!

Idea odlewania olimpijskich medali z metali pochodzących z recyklingu była kontynuowana podczas Igrzysk Olimpijskich w Paryżu w 2024 r. Oprócz recyklowanego srebra, złota, miedzi, cyny i cynku, w ich składzie znalazły się też… fragmenty żelaza z wieży Eiffla. Zostały one pozyskane podczas remontu, a następnie zatopione wewnątrz każdego z medali. W ten sposób najlepsi olimpijczycy otrzymali po dokładnie 18 gramów żelaza pochodzącego z najważniejszego symbolu Paryża.

Najważniejszą zmianą zatwierdzoną podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbyło się 29 października, jest przesunięcie uruchomienia systemów kaucyjnych – z planowanego pierwotnie 1 stycznia 2025 r. na 1 października 2025 r.

Skrócenie okresu referencyjnego ma umożliwić wprowadzającym oraz operatorom systemu kaucyjnego lepsze przygotowanie się do prowadzenia selektywnej zbiórki. Chodzi tu głównie o dostosowanie powierzchni jednostek handlowych (montaż butelkomatów, organizację systemu workowego), dzięki czemu system kaucyjny obejmie cały kraj, a wszyscy zainteresowani konsumenci zyskają możliwość zwrotu kaucji. Zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

Przypomnijmy, że dyskusja o możliwości odroczenia startu systemu kaucyjnego rozpoczęła się od wypowiedzi minister klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloska, która 16 października stwierdziła, że system kaucyjny nie jest gotowy do wejścia w życie. 21 października na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się wprowadzona przez minister autopoprawka do ustawy opakowaniowej, która miała dać operatorom systemu kaucyjnego możliwość złożenia wniosku o przesunięcie terminu uruchomienia systemu z 1 stycznia 2025 r. na 1 lipca 2025 r. Ostatecznie na posiedzeniu rządu zadecydowano o jeszcze dalszym przesunięciu startu systemu kaucyjnego.

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt nowelizacji przewiduje możliwość zmiany dotychczas zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego w zakresie ograniczonym do zmiany terminu uruchomienia systemu na dzień 1 października 2025 r. Zgodnie z art. 7 projektu ustawy nowelizującej, będzie się ona odbywała na wniosek złożony przez operatorów, którzy uzyskali zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego jeszcze przed wejściem nowelizacji w życie.

Do 17 października 2024 r. Minister Klimatu i Środowiska wydał 4 ostateczne decyzje administracyjne przyznające zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego, w których jako termin uruchomienia systemu wskazano dzień 1 stycznia 2025 r. – poinformowała Paulina Hennig-Kloska.

Termin na złożenie wniosku to 7 dni od wejścia ustawy w życie. W takim samym terminie rozpatrywane będą wnioski operatorów. Co ważne, projekt ustawy nie przewiduje możliwości odmowy modyfikacji wydanego zezwolenia w zakresie ograniczonym do zmiany terminu uruchomienia systemu.

Konsekwencją odroczenia startu systemu kaucyjnego jest zmiana w sposobie wyliczania poziomów selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych objętych systemem. Zgodnie z art. 9 projektu ustawy, będą one obliczane na podstawie masy opakowań wprowadzonych do obrotu między 1 października a 31 grudnia 2025 r., a nie jak pierwotnie zakładano od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r.

Nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zobowiązuje wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska do prowadzenia kontroli zarówno przed, jak i po uruchomieniu systemu kaucyjnego. Do zadań WIOŚ będzie należała m.in. kontrola podmiotów reprezentujących, która ma przyczynić się do zapewnienia, że systemy zostały przygotowane prawidłowo i funkcjonują zgodnie z udzielonym zezwoleniem.

Poznaj kompleksowe usługi Interzero dla wszystkich uczestników systemu kaucyjnego.

Oprócz powyższych poprawek, projekt ustawy wprowadza szereg dodatkowych zmian, w dużej części postulowanych przez przedsiębiorców, w tym:

• wyłączenie wprowadzających mleko oraz napoje mleczne z obowiązku zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych,
• wprowadzenie tzw. zamkniętego obiegu kaucji, czyli obowiązku naliczana kaucji na każdym etapie łańcuchu sprzedaży,
• umożliwienie prowadzącym sieci handlowe wykorzystania np. centrów dystrybucji do gromadzenia odebranych z jednostek handlowych odpadów opakowaniowych bez konieczności uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów,
• dodanie wymogu funkcjonowania w każdej gminie co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucyjnego,
• wprowadzenie obowiązku przyjmowania szklanych butelek wielokrotnego użytku przez prowadzących jednostki handlu detalicznego o powierzchni poniżej 200 m², jeżeli jednostka sprzedaje napoje w takich butelkach,
• wprowadzenie od 2026 r. zmiany wysokości opłaty produktowej ponoszonej przez wprowadzających którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych. Opłata produktowa obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje.

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt wpłynął do sejmu 30 października 2024 r., a dzień później został skierowany do pierwszego czytania. Przebieg procesu legislacyjnego można śledzić na stronie Sejmu.

Z raportu EFL i Credit Agricole Bank Polska Diagnoza poziomu wiedzy i praktyk z obszaru ESG w mikro i małych firmach wynika, że już ponad 2/3 przedsiębiorców zdecydowało się opracować strategię ESG dla swojej firmy. Warto podkreślić, że zwykle te działania wynikają z:

• rosnących oczekiwań klientów – 56%,
• wymogów instytucji finansowych – 51%,
• warunków stawianych przez dostawców i kontrahentów – 46%.

Jeszcze więcej, bo aż 81% mikro i małych przedsiębiorców uważa, że działania w zakresie zrównoważonego rozwoju są ważne dla ich biznesów. Wśród przedstawicieli takich firm zagadnienia związane z ochroną środowiska i zahamowaniem zmian klimatycznych postrzegane są nie jako obciążenie i koszt, lecz jako inwestycja w rozwój przedsiębiorstwa.

Mali przedsiębiorcy dostrzegają liczne korzyści z wdrażania praktyk z obszaru ESG. Ich zdaniem takie działania zwiększają motywację i produktywność pracowników, budują zaufanie i lojalność klientów, a także podnoszą wartość marki.

Co ciekawe, w najmniejszych na rynku firmach strategia ESG zwykle zawarta jest w innym dokumencie. Taką praktykę wybiera aż 33% respondentów. Jedynie 10% przedsiębiorców przygotowuje w tym celu oddzielny dokument, a aż ¼ nie tworzy go wcale, lecz stosuje niepisane zasady. Jest to swego rodzaju kontrast od największych rynkowych graczy, którzy już w tym roku zostali objęci obowiązkiem pisemnego raportowania poszczególnych wskaźników ESG.

Przygotowany przez EFL i Credit Agricole Bank Polska raport wskazuje też działania z obszarów ESG, których podjęcie deklarują przedstawiciele mikro i małych firm. Znajdziemy wśród nich:

• recykling i gospodarowanie odpadami – 74%,
• monitoring zużycia wody – 64%,
• monitoring zużycia energii – 68%,
• termomodernizację budynków – 52%,
• montaż instalacji OZE – 42%,
• niskoemisyjną flotę samochodową – 39%.

Zdecydowanie rzadziej firmy decydują się zmierzyć ślad węglowy swój oraz swoich dostawców. Takie działania deklaruje odpowiednio 22% i 18% ankietowanych. Być może wynika to z obrania strategii małych kroków – mikro i małe przedsiębiorstwa muszą się mierzyć siły na zamiary i wdrażać kolejne ekologiczne praktyki stopniowo.

W nadchodzących miesiącach i latach możemy spodziewać się większej aktywności w zakresie dążenia do nisko- lub zeroemisyjności oraz wdrażania narzędzi umożliwiających wyliczanie i monitorowanie śladu węglowego firmy. Takim narzędziem jest Enviromental Sustainability Dashboard, który łączy możliwość obliczenia i kontrolowania wskaźników ESG z usługą doradczą, dzięki której zidentyfikujesz kluczowe dane swojej firmy i poznasz sposoby na poprawę swoich wyników w obszarze środowiskowym.

Wnioski z analizy danych z narzędzia Enviromental Sustainability Dashboard są też podstawą do opracowania strategii zrównoważonego rozwoju w każdej firmie, wyznaczania kierunków proekologicznych zmian oraz do śledzenia skuteczności już poprowadzonych działań. Dlaczego to takie ważne? Weź udział w szkoleniu online „Raportowanie niefinansowe i zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa”, podczas którego dowiesz się, kiedy i co raportować oraz bliżej poznasz narzędzie ESD od Interzero.

Źródła:

1. Raport: 68% mikro i małych firm posiada strategię ESG raportu, https://media.efl.pl/informacje/raport-68-mikro-i-malych-firm-posiada-strategie-esg

Zgodnie z interpretacją Ministerstwa Klimatu i Środowiska, odpady generowane na cmentarzach zaliczane są do odpadów komunalnych. Ich odbiór i wywóz powinny być wykonywane na podstawie umowy z podmiotem wpisanym do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości[I].

Obowiązek zagospodarowania odpadów cmentarnych, a więc też podpisania stosownej umowy, spoczywa na zarządcach cmentarzy. W przypadku cmentarzy komunalnych jest to więc powinność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a cmentarzy parafialnych – proboszczów parafii.

Działania związane z gospodarowaniem odpadami cmentarnymi intensyfikują się w okolicach dnia Wszystkich Świętych, kiedy ustawione na nekropoliach kontenery szybko ulegają przepełnieniu. Nic dziwnego – rokrocznie Polacy kupują około 300 tys. nowych zniczy, a aż 45% z nich sprzedawanych jest właśnie okresie święta zmarłych[II]. W związku z tym przed 1 listopada zarządcy cmentarzy ustawiają na nich dodatkowe pojemniki na odpady (sortowane i zmieszane) oraz zwiększają częstotliwość odbiorów i wywozów odpadów.

Zamów odbiór odpadów cmentarnych – jednorazowo lub w formie stałej współpracy.

Odpady z cmentarza to stosunkowo szeroka i zróżnicowana grupa. Zaliczamy do nich m.in. znicze (czyste oraz zabrudzone woskiem), metalowe i plastikowe wieczka zniczy, kwiaty sztuczne, cięte oraz doniczkowe (razem z doniczkami), ale też środki czystości i zabrudzone czyściwo. Odpady z cmentarza zostały skatalogowane w 20. grupie katalogu odpadów jako odpady komunalne o kodzie 20 02 03 – inne odpady nieulegające biodegradacji.

Ze względu na zaklasyfikowanie odpadów cmentarnych do grupy odpadów komunalnych, podlegają one obowiązkowi selektywnej zbiórki na papier, tworzywa sztuczne i metal, szkło, bioodpady oraz frakcję dodatkową – odpady zmieszane.

Obowiązek selektywnej zbiórki odpadów cmentarnych nie tylko zmniejsza koszty utrzymania nekropolii, ale też pozwala odzyskać przynajmniej część cennych surowców. Jak pokazują statystyki, skala generowanych odpadów jest ogromna. Tylko pomiędzy 27 października a 5 listopada 2023 r. warszawskie MPO odebrało ponad 44 tony odpadów z 2 nekropoli: Powązek i Cmentarza Wolskiego. Szacuje się, że w okresie Wszystkich Świętych na jeden grób przypada od 3 do nawet 9 kg odpadów[III], co w skali kraju daje łącznie ok. 100 tys. ton odpadów. Niestety, wiele z nich trafia do niewłaściwego pojemnika, (zazwyczaj jest to kontener na odpady zmieszane), co przekreśla możliwość zawrócenia ich do obiegu. Sprawdźmy, gdzie należy wyrzucać najpopularniejsze odpady z cmentarza.

Szklane znicze nie są wykonane ze szkła opakowaniowego, dlatego nie nadają się do recyklingu. Należy więc wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane. Do odpadów zmieszanych muszą trafić również inne tradycyjne znicze: plastikowe, ceramiczne i gliniane.

Jeśli znicz nadal jest w dobrym stanie i po umieszczeniu w nim nowego układu nadaje się do ponownego użycia, to warto pozostawić go na specjalnym regale, tzw. zniczodzielni.

Tradycyjne wkłady ze zniczy zawsze są zabrudzone woskiem i nie nadają się do przetworzenia w instalacji do recyklingu. Z tego względu należy wyrzucić je do kontenera na odpady zmieszane.

Zepsute elektroniczne znicze LED są elektroodpadem (a tym samym odpadem niebezpiecznym), który należy wyrzucić do specjalnego pojemnika na elektroodpady (najczęściej czerwonego), oddać do PSZOKu lub do punktów handlowych prowadzących zbiórkę elektroodpadów. Zużytą baterię takiego znicza należy wyjąć i wyrzucić do specjalnego pojemnika na baterie.

Cięte kwiaty można wyrzucić do odpadów bio, oddzielając od nich celofan, wstążki i inne dodatki. Celofan i wstążka z tworzywa sztucznego powinny trafić do żółtego pojemnika na plastik i metal, a wstążka z tkaniny – do odpadów zmieszanych.

Sztuczne kwiaty należy wyrzucać do czarnego pojemnika na odpady zmieszane. 

W najbardziej ekologicznym wariancie zaleca się oddzielenie doniczki (można ją ponownie wykorzystać lub wyrzucić do żółtego pojemnika), odłamanie gałązek (trafiają do odpadów bio) i wyrzucenie ziemi z korzeniami rośliny do odpadów zmieszanych.

W nieco mniej optymalnym wariancie całą chryzantemę, razem z doniczką i ziemią, można wyrzucić do kontenera na odpady zmieszane.

Jeśli nie wiesz, gdzie wyrzucić pozostałe odpady z cmentarzy, skorzystaj z wyszukiwarki odpadów.

Optymalizacja gospodarki odpadami z cmentarzy jest niewątpliwie sporym wyzwaniem dla branży odpadowej i to nie tylko w Polsce. Zmagające się z ogromną ilością odpadów ze zniczy władze Słowenii wprowadziły obowiązek selektywnej zbiórki zużytych zniczy, które stanowią oddzielną frakcję odpadów komunalnych. Zbiórka prowadzona jest do specjalnych pojemników umieszczonych na cmentarzach lub obok nich. Jej zasady są analogiczne do polskich zasad zbierania odpadów do zielonego worka – selektywnie zebrane znicze nie mogą być rozgniatane, zagęszczane, zanieczyszczane ani mieszane z innymi odpadami.

[I] https://www.prawo.pl/samorzad/segregacja-i-wywoz-odpadow-na-cmentarzu-frakcje-oplaty,520365.html

[II] https://businessinsider.com.pl/finanse/rozmawialismy-z-potentatem-zniczy-stad-ida-na-cala-europe-zdjecia/947640q

[III] https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/1-listopada-swieto-wszystkich-swietych-polski-recykling-rocznie-przez-polskie-cmentarze-przewija-sie-100-120-tys-ton-odpadow-st7417954

Z okazji obchodzonego 29 września każdego roku Międzynarodowego Dnia Świadomości o Marnowaniu Żywności, Eurostat przedstawił dane za 2022 r. dotyczące skali marnowania żywności w krajach UE. Przy okazji obchodzonego 16 października Światowego Dnia Żywności przedstawiamy poniżej dane.

Marnowanie żywności jest jednym z największych globalnych problemów, który dotyka nie tylko sfery ekonomicznej, ale też ekologicznej i etycznej. Z niedawno opublikowanych danych Eurostatu wynika, że w 2022 r. w państwach członkowskich UE wytworzono aż 59,2 mln ton odpadów żywnościowych. Aż 54% tych odpadów, czyli 32 mln ton, zmarnowano w gospodarstwach domowych. Można więc zaryzykować stwierdzenie, że każdy mieszkaniec UE wyrzucił aż 72 kg żywności. Jeśli przełożymy te liczby na przeciętne 5-osobowe gospodarstwo domowe to okaże się, że w całym 2022 r. jego mieszkańcy zmarnowali aż 360 kg żywności, czyli niemal 1 kg dziennie. Pamiętajmy, że mowa tu jedynie o jedzeniu z domowych lodówek i szafek!

Przedstawione w komunikacie Eurostatu dane pochodzą ze sprawozdań państw członkowskich UE przygotowywanych zgodnie z metodologią zdefiniowaną w decyzji KE 2019/1597 z 3 maja 2019 r. Na mocy dyrektywy ramowej w sprawie odpadów (2008/98/WE), każde z państw zobligowane jest do przedstawienia rocznego sprawozdania w zakresie pomiarów marnowania żywności. Rok 2022 był trzecim, w którym sprawozdania przygotowano zgodnie ze wspomnianą metodologią.

Przypomnijmy, że w 2020 r., czyli w pierwszym roku sprawozdawczym, wytworzono łącznie niemal 57 mln ton odpadów żywnościowych, czyli 127 kg w przeliczeniu na mieszkańca. W roku 2021 było to odpowiednio 58,4 mln ton i ok. 131 kg na przeciętnego mieszkańca państw członkowskich. Co istotne, wszystkie przytoczone dane zebrano w okresie pandemii Covid-19, która miała znaczący wpływ na działalność sektorów produkcji oraz przetwórstwa żywności,

Jak poinformował Eurostat:

Nadal badany jest wpływ, jaki na obie branże mogło wywrzeć zakończenie lockdownów związanych z pandemią Covid-19.

Wśród podmiotów odpowiedzialnych za wytwarzanie odpadów żywnościowych zdecydowanie dominują wspomniane już gospodarstwa domowe. Na kolejnych miejscach znaleźli się:

• wytwórcy produktów żywnościowych i napojów – 19%, czyli ponad 11 mln ton,
• branża gastronomiczna – 11%, czyli poniżej 7 mln ton,
• sektor produkcji pierwotnej (rolnictwo) – 8%, czyli prawie 5 mln ton,
• sprzedawcy detaliczni i inni dystrybutorzy – 8%, czyli niespełna 5 mln ton.

Należy podkreślić, że przedsiębiorcy wytwarzający odpady żywnościowe coraz częściej korzystają z profesjonalnych maszyn kompostujących, które umożliwiają przetworzenie tych odpadów w pre-kompost.

Oprócz danych dla całej UE, dysponujemy też danymi za 2022 r. dla poszczególnych krajów, w tym dla Polski. Łącznie w naszym kraju wytworzono ponad 4,5 mln odpadów żywnościowych, z czego:

• ponad 2,5 mln ton w gospodarstwach domowych,
• 720 tys. ton w sektorze produkcji pierwotnej,
• 550 tys. ton w przedsiębiorstwach przetwórczych,
• 470 tys. ton w punktach sprzedaży detalicznej,
• 260 tys. ton w gastronomii.

Wspomniana już ilość 4,5 mln ton odpadów żywnościowych plasuje nas na niechlubnym 4. miejscu wśród państw Wspólnoty. W przeliczeniu na mieszkańca jest to ok. 119 kg zmarnowanej żywności. Z tym wynikiem zajmujemy natomiast 16. miejsce w całej UE.

W ofercie ekourządzeń Interzero znajduje się też mały kompostownik elektryczny Oklin przeznaczony dla gospodarstw domowych, który pomaga zmniejszyć skalę marnowania żywności tworząc kompost z odpadów kuchennych.

Sprawdź też, jak segregować odpady bio.

Zgodnie z polskim prawem, każdy przedsiębiorca wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach, ma obowiązek prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych. Celem tych kampanii jest informowanie i edukowanie konsumentów. Co więcej, przedsiębiorcy są zobligowani do przeznaczenia przynajmniej 2% sumy wartości opakowań wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku na działania edukacyjne. Interzero, jako lider w zakresie gospodarki odpadami i recyklingu, nie tylko realizuje te obowiązki, ale także wychodzi naprzeciw potrzebom rynku, oferując szeroką gamę usług edukacyjnych. Akcja Frakcja to tylko jeden z wielu projektów, które Interzero prowadzi, aby budować świadomość ekologiczną w społeczeństwie.

Źródła:

1. Eurostat, Food waste and food waste prevention – estimates, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Food_waste_and_food_waste_prevention_-_estimates#In_the_supply_and_consumption_sectors.2C_food_waste_generation_may_represent_10.25_of_food_supplied_in_the_EU
2. Eurostat, Food waste per capita in the EU remained stable in 2021, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230929-2
3. Eurostat, Food waste: 127 kg per inhabitant in the EU in 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20220925-2
4. European Foods Bank Federation, First EU-wide monitoring of food waste: 127 kg per inhabitant in the EU in 2020, https://www.eurofoodbank.org/first-eu-wide-monitoring-of-food-waste/