Ekologia i ergonomia priorytetami w wyborze opakowań produktów codziennego użytku

W najnowszej edycji raportu EKObarometr opakowaniom i ich projektowaniu poświęcono cały rozdział. Na wstępie ankietowanych zapytano, na jakie czynniki zwracają uwagę przy wyborze opakowań produktów codziennego użytku.

• 24% ankietowanych w ogóle nie zwraca uwagi na opakowanie produktu.
• Dla konsumentów, którzy tę uwagę zwracają, najważniejsze są: zastosowanie łatwych w recyklingu, ekologicznych materiałów oraz ergonomia, poręczność i wygoda użytkowania Każdą z tych 2 odpowiedzi wskazało po 32% badanych.
• 12% konsumentów na pierwszym miejscu stawia natomiast estetykę opakowania.

Za produkty w opakowaniach spełniających nasze kluczowe wymogi jesteśmy w stanie zapłacić więcej. O ile? Najczęściej od 1 do 5% ceny produktu. Co ciekawe, najchętniej dopłacimy za większą wygodę korzystania z opakowania (42%), a dopiero w drugiej kolejności za zastosowanie ekologicznych, łatwych w recyklingu materiałów (38%). Niewielu z nas chce za to dopłacać za estetykę – kategoryczne NIE droższym, lecz ładniejszym opakowaniom powiedziało aż 51% badanych.

Udogodnienia, które powinny mieć dobre opakowania

Zdaniem uczestników badania EKObarometr dobre opakowanie powinno w prosty sposób prezentować kluczowe informacje o zapakowanym w nie produkcie. Dzięki temu konsumenci będą mogli świadomie wybierać to, czego potrzebują i wygodnie korzystać z zakupionego produktu. A co to oznacza w praktyce?

Ankietowani wskazali, że dobre opakowanie powinno mieć:

• jednoznaczną informację o przeznaczeniu produktu (70%) i użycie zrozumiałych piktogramów (62%),
• większe napisy (65%), czytelny tekst i proste czcionki (70%) oraz większy kontrast między napisami a grafikami (61%),
• systemy ułatwiające otwieranie (65%) i elementy umożliwiające wygodny chwyt i manipulację opakowaniem (64%).

Aż 63% uczestników badania jako „raczej ważne” lub „bardzo ważne” wskazało umieszczenie na opakowaniu informacji o jego prawidłowej segregacji. Nieco mniej istotne (58%) były zrozumiałe informacje o wpływie produktu na środowisko naturalne. Konsumenci chcą więc podejmować świadome decyzje i działania, lecz na pierwszym miejscu i tak stawiają swój komfort. Dlaczego? Jedną z hipotez wskazuje nam sam raport z badań.

Opakowaniowe potrzeby i trudności silver generation

Po raz pierwszy w badaniu EKObarometru ankietowanych zapytano o standardy projektowania opakowań w kontekście szczególnych potrzeb seniorów. Tylko 11% badanych było zdania, że obecnie stosowane opakowania produktów codziennego użytku w pełni uwzględniają wygodne korzystanie z nich przez osoby mające gorszy wzrok, obniżoną sprawność manualną i mniejszą mobilność rąk.

Dane i prognozy GUS wskazują, że z roku na rok liczba seniorów będzie się zwiększać. W 2022 r. w Polsce mieszkało 7,35 mln osób w wieku pod. 65 lat, a w 2060 r. będzie ich już od niemal 9 do ponad 11 mln. Nie ulega wątpliwości, że producenci powinni uwzględniać potrzeby tak licznej grupy konsumentów podczas tworzenia nie tylko samych produktów, ale też ich opakowań. Takiego zdania jest aż 35% respondentów. Kolejne 45% z nich otwarcie mówi, że udogodnienia w otwieraniu i użytkowaniu produktów są ważne dla wszystkich grup wiekowych, nie tylko dla seniorów. Raport EKObarometru wskazuje więc, że w kwestii opakowań Polacy chcą inkluzywności – nie oddzielnego projektu opakowań „dla seniora”, nie minimalizacji za wszelką cenę, lecz tworzenia opakowań w sposób, który będzie uwzględniał potrzeby każdej grupy społecznej i eliminował, a nie tworzył bariery w dostępie do produktów codziennego użytku.

„Silversi” to grupa o niedocenianym potencjale finansowym, w 2020 r. globalnie osoby w wieku 50 lat i starsze. […] odpowiadały za około 34% globalnego PKB. – mówi Magdalena Sułek-Domańska, Wykładowczyni zrównoważonego marketingu m.in. w The Chartered Institute of Marketing. – Biorąc więc pod uwagę potencjał finansowy i liczebny najstarszych konsumentów uzasadnione staje się dla firm nie tylko stosowanie zasad ekoprojektowania, ale także projektowania w duchu silver tsunami design. Tym bardziej, że osoby starsze częściej niż większość populacji są skłonne zapłacić więcej za produkt w opakowaniu ekonomicznym i /lub ergonomicznym.

Projektowanie inkluzywnych, dostępnych dla wszystkich grup społecznych opakowań może stać się przewagą konkurencyjną producenta i wyróżniać jego produkty na sklepowej półce. Posiadanie takiego wyróżnika będzie szczególnie istotne w perspektywie zmian, które już za moment wprowadzi rozporządzenie PPWR.

Przewidywana homogenizacja i ujednolicenie wyglądu opakowań produktów konkurencyjnych marek mogą spowodować prawdziwe trzęsienie ziemi na rynku badanych przez EKObarometr kosmetyków i chemii gospodarczej. Nawet niewielkie wyjście naprzeciw potrzebom tak licznej, jak silversi, grupy społecznej może ugruntować pozycję producenta na rynku i sprawić, że to po jego produkty będą w pierwszej kolejności sięgać seniorzy. Tym bardziej, że za ergonomiczne i wygodne w użyciu opakowania jesteśmy skłonni zapłacić od 1 do 5%, a nawet od 11 do 20% więcej.

Wyzwanie: ekoprojektowanie w dobie silver tsunami

Łączenie ekoprojektowania z ergonomią uwzględniającą potrzeby silver generation będzie poważnym wyzwaniem dla producentów. Wprowadzona przez wspomniane już rozporządzenie PPWR minimalizacja opakowań będzie zapewne skłaniała producentów do rezygnacji z systemów ułatwiających otwieranie (np. korków z żeberkami lub wypustkami) oraz z dodatkowych uchwytów i rączek. Jednocześnie projektanci dążyć będą do „odchudzania” ścianek opakowań i zmniejszania objętości oraz wagi ich nakrętek.

Tym bardziej, że, jak podkreśla Magdalena Sułek-Domańska:

Zasady eko-projektowania wskazują na konieczność zmniejszania gramatury opakowań czy wielkości etykiet. Tymczasem giętkość opakowań czy zbyt małe czcionki wskazywane są jako elementy, które sprawiają, że korzystanie z produktów codziennego użytku jest utrudnione.

Co utrudnia korzystanie z opakowań?

W kontekście seniorów (ale nie tylko) interesujące są też odpowiedzi respondentów dotyczące czynników, które utrudniają korzystanie z opakowań. Jako „utrudnienie” i „utrudnienie w dużym stopniu” wskazali oni m.in.:

• otwarcia wymagające użycia siły (52%),
• zbyt małą lub nieczytelną czcionkę na etykiecie (51%),
• niewygodny system otwierania i zamykania (50%),
• zlewanie się tekstu z tłem (47%),
• niezrozumiałe (np. obcojęzyczne) napisy na opakowaniach (47%),
• zbyt cienkie opakowanie, które szybko się rozrywa, np. butelka „łamie” się w rękach (43%),
• kształt opakowania utrudniający chwytanie i nalewanie (40%),
• opakowania zbyt duże (33%) i zbyt małe (31%).

VII edycja raportu EKObarometru unaocznia więc problem z korzystaniem z opakowań, który dotyczy nie tylko silver generation, ale też innych grup wiekowych. Dla producentów i projektantów opakowań powinien być to jasny sygnał, że w ślad za minimalizacją musi iść zwiększenie ergonomii opakowania. Dążenie do minimalizacji za wszelką cenę może przynieść odwrotny skutek i zniechęcić konsumentów. Z tego względu istotne jest, by projekt opakowania uwzględniał nie tylko wymogi stawiane przez rozporządzenie PPWR oraz przez specyfikę samego pakowanego produktu, ale też brał pod uwagę oczekiwania oraz postulaty konsumentów. Wszystkie te aspekty łączy nasza usługa Made4Circle, która skupia się na opracowaniu ekologicznego i łatwego w recyklingu, a jednocześnie wygodnego dla klienta opakowania.

Źródła:

1. GUS, Prognoza ludności na lata 2023-2060, https://demografia.stat.gov.pl/BazaDemografia/Prognoza_2023_2060.aspx
2. Raport EKObarometr, 7. edycja, https://ekobarometr.pl/lib/z55kyx/RaportSW132_EKObarometr_VII_SWR-mc0jns97.pdf

Ograniczony zakres podmiotowy i niewłaściwe wyliczanie opłat głównymi zarzutami KE wobec polskiej ustawy SUP

W wystosowanym do Polski wezwaniu Komisja Europejska wskazuje na 2 kluczowe uchybienia, które przesądzają o niezgodności krajowej ustawy z unijną dyrektywą SUP:

• Wadliwa definicja „producenta”

Zawarta w polskiej ustawie z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami raz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw definicja „producenta” nie obejmuje wszystkich czynności wykonywanych przez podmioty produkujące i wprowadzające do obrotu produkty jednorazowego użytku. W konsekwencji ograniczony jest zakres stosowania przepisów dotyczących produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – nie wszystkie podmioty, które w myśl dyrektywy SUP powinny realizować obowiązki producenta, zostały do tego zobowiązane w polskim akcie prawnym.

• Niepełne wdrożenie ROP na jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych

Jak argumentuje KE, polskie przepisy wydane w celu transpozycji dyrektywy SUP nie zapewniają, aby wytwórcy odpadów właściwie wyliczali i ponosili wszystkie koszty gospodarowania odpadami z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w ramach systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

2 miesiące na udzielenie odpowiedzi i usunięcie uchybień

Brak prawidłowej transpozycji dyrektywy w sprawie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (dyrektywa (UE) 2019/904) stał się powodem skierowania przez Komisję wezwania do usunięcia uchybienia. Od tamtej pory Polska ma dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i usunięcie niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję.

W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii.

To nie pierwszy sygnał o braku poprawnej transpozycji dyrektywy SUP

Czerwcowe wezwanie do usunięcia uchybień jest już kolejnym apelem KE skierowanym do Polski w związku z (nie)wdrożeniem postanowień dyrektywy SUP. Przypomnijmy, że dyrektywa zobowiązywała wszystkie państwa członkowskie do wprowadzenia w życie przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do wykonania dyrektywy w terminie do 3 lipca 2021 r. Polska ustawa SUP została przyjęta dopiero 14 kwietnia 2023 r. i weszła w życie 24 maja 2023 r. Przez niemal 2 lata Komisja wzywała Polskę do implementacji przepisów. Teraz sytuacja się powtarza – choć tym razem nie chodzi o całą dyrektywę, a jedynie o wybrane postanowienia, w tym przepisy dotyczące ROP na wybrane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Zgodnie z postanowieniami dyrektywy SUP, na ustanowienie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta obejmującego wybrane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych państwa członkowskie miały czas do 31 grudnia 2024 r. (w przypadku systemów ROP ustanowionych przed 4 lipca 2018 r. i w odniesieniu do wyrobów tytoniowych z filtrami i filtrów sprzedawanych do używania z wyrobami tytoniowymi – do 5 stycznia 2023 r.). Póki co w Polsce system ten nie funkcjonuje.

Czytaj też: Dyrektywa SUP, czyli rewolucja na pół gwizdka – nowy raport Interzero.

Źródło:

1. Postępowania o uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego: główne decyzje podjęte w czerwcu, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/inf_25_1241

Dyrektywa Green Claims wycofana, ale z szansą na powrót

Doniesienia o planowanym wycofaniu projektu dyrektywy zaczęły pojawiać się w mediach w drugiej połowie czerwca 2025 r. W piątek 20 czerwca informację tę oficjalnie potwierdził rzecznik Komisji, Maciej Berestecki. Decyzja Komisji wywołała niemałe poruszenie wśród urzędników, ale też organizacji konsumenckich i ekologicznych zaskoczonych tak nagłym zwrotem. Tym bardziej, że zapadła ona niemal w przeddzień rozpoczęcia trójstronnych negocjacji pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą UE i Komisją, których celem było wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawie wniosku ustawodawczego.

Mimo jasnej deklaracji ze strony KE, istnieją jeszcze szanse na powrót do negocjacji nad ostateczną treścią dyrektywy. Parlament Europejski i obecna prezydencja Rady UE deklarują gotowość do wznowienia rozmów trójstronnych. Jeden z możliwych przyszłych scenariuszy zakłada modyfikację projektu w taki sposób, aby był on zgodny z wizją ustawodawczą oraz z misją Komisji.

Nie dla nadmiernego obciążenia obowiązkami mikroprzedsiębiorców

Zgodnie z pierwotnymi założeniami, dyrektywa miała objąć swym zasięgiem wszystkich przedsiębiorców oferujących swoje produkty na unijnym rynku. W odniesieniu do mikroprzedsiębiorstw zatrudniających poniżej 10 pracowników, z rocznym obrotem nieprzekraczającym 2 mln EUR, przewidywała jednak daleko idące uproszczenia w uzasadnianiu twierdzeń środowiskowych. Celem zastosowania tych uproszczeń miało być utrzymanie obecnego poziomu konkurencyjności najmniejszych firm w starciu z globalnymi gigantami.

Jak podkreślała Komisja, uniknięcie nadmiernych obciążeń (w tym finansowych) dla mikroprzedsiębiorców było jednym z kluczowych założeń projektu dyrektywy Green Claims. Na tyle istotnym, że odejście od tego założenia skłoniło KE do wycofania projektu w całości. W toku prac legislacyjnych w Parlamencie Europejskim do treści dyrektywy wprowadzono bowiem zapisy rozciągające obowiązki w zakresie każdorazowej, niezależnej weryfikacji składanych twierdzeń środowiskowych również na podmioty z sektora mikroprzedsiębiorstw. Zdaniem KE zmiany te były sprzeczne z przyjętą przez Komisję polityką upraszczania prawa i redukcji obciążeń administracyjnych dla najmniejszych podmiotów.

Czego miała dotyczyć dyrektywa Green Claims?

Celem dyrektywy Green Claims miało być ustalenie warunków składania oświadczeń środowiskowych oraz sprecyzowanie metod, jakimi powinni posługiwać się producenci podczas uzasadniania swoich deklaracji. Z treści projektu dyrektywy wprost wynikał też obowiązek poddawania zielonych twierdzeń weryfikacji przez niezależną stronę trzecią. W preambule projektu wspomniano jednak o potrzebie zwolnienia mikroprzedsiębiorców z surowych wymogów dotyczących uzasadniania i weryfikacji oświadczeń środowiskowych, które, zdaniem Komisji, mogłyby generować nieproporcjonalne obciążenia administracyjne. To właśnie wspomniane zwolnienie, a raczej zniesienie tego zwolnienia, stało się kością niezgody i przyczyną wycofania się KE z dalszych prac nad projektem dyrektywy.

Przypomnijmy, że pierwotny projekt dyrektywy został zaprezentowany przez KE w marcu 2023 r. W uzasadnieniu projektu przywołano wyniki badania, zgodnie z którymi 53,3% oświadczeń środowiskowych „zawiera niejasne, wprowadzające w błąd lub bezpodstawne informacje na temat właściwości środowiskowych produktów w całej UE i w wielu kategoriach produktów”. Co więcej, aż 40% takich oświadczeń było nieuzasadnionych. W ramach weryfikacji wniosków płynących z cytowanego badania, UE przeprowadziła akcję kontrolną, której wyniki w dużej mierze pokrywały się z wynikami badania:

W przypadku ponad połowy (57,5 %) z 344 oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju, które poddano ocenie, organy uznały, że przedsiębiorca nie przedstawił wystarczających elementów, które pozwoliłyby na ocenę prawdziwości oświadczenia. W wielu przypadkach organy miały trudności z ustaleniem, czy oświadczenie dotyczyło całego produktu, czy tylko jednego z jego elementów (50 %), czy dotyczyło przedsiębiorstwa, czy tylko niektórych produktów (36 %) oraz którego etapu cyklu życia produktów dotyczyło (75 %).

Komisja wskazywała również, że potrzeba uregulowania kwestii pseudoekologicznego marketingu wpisuje się w ogólne działania przewidziane w Nowym planie działania UE oraz w Zielonym Ładzie. Wynikające z dyrektywy Green Claims zmiany miały wspierać bardziej zrównoważoną konsumpcję przyczyniając się do osiągniecia celu zrównoważonego rozwoju 12.6, który zakłada zachęcanie przedsiębiorstw, w szczególności dużych i międzynarodowych, do wdrażania praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju i uwzględniania informacji na ten temat w swoich cyklicznych raportach.

Czy wycofanie dyrektywy Green Claims to zielone światło dla nieprawdziwych zielonych oświadczeń?

Zarzucenie dalszych prac legislacyjnych nad dyrektywą Green Claims nie oznacza, że konsumenci zostaną zupełnie pozbawieni ochrony przed greenwashingiem. Zapewni ją bowiem dyrektywa ECGT (czy też „EmpCo” z ang. Empowering Consumers for the Green transition) (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/825 z dnia 28 lutego 2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2005/29/WE i 2011/83/UE w odniesieniu do wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami oraz lepsze informowanie i większą transparentność), która oczekuje na implementację do prawodawstwa krajów członkowskich UE. Dyrektywa ta rozszerza zakres zakazanych praktyk rynkowych o greenwashing i zakazuje eksponowania twierdzeń dotyczących ekologiczności produktów, które nie są oparte na jednoznacznych dowodach ani systemach certyfikacji.

Więcej o obowiązkach nałożonych przez dyrektywę ECGT oraz o potencjalnych skutkach jej wdrożenia przeczytasz w artykule: Unijne dyrektywy walczą z greenwashingiem. Czy to koniec ekościemy?

Źródło:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52023PC0166

Nowelizacja zmieni zasady wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

W ostatnich dniach kwietnia resort klimatu i środowiska poinformował, że zajmuje się opracowaniem projektu nowelizacji ustawy regulującej procedurę wydawania decyzji środowiskowych. Planowane zmiany mają dotyczyć głównie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaganych dla inwestycji, które znacząco oddziałują na środowisko.

Jak czytamy na rządowej stronie, konieczność nowelizacji przepisów wynika z:

potrzeby podniesienia jakości procedur związanych z ocenami oddziaływania na środowisko, uszczelnienia i usprawnienia systemu, zidentyfikowanej podczas rewizji istniejących przepisów i zidentyfikowanych problemów związanych ze stosowaniem aktualnych przepisów prawa.

Nowelizacja ma objąć swym zasięgiem niemal wszystkie aspekty wydawania decyzji środowiskowych, od stron postepowania, przez wnioski i organy właściwe do wydawania decyzji, aż po kwestie związane z posługiwaniem się wydaną decyzją.

Na ten moment znane są jedynie cele i założenia projektowanych przepisów. Planowo projekt ustawy ma zostać przyjęty przez rząd w III kwartale 2025 r.

Wnioski w formie elektronicznej trafią do starostów

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie obowiązku składania wniosków o decyzje środowiskowe wyłącznie w formie elektronicznej. Jednocześnie ograniczona zostanie ilość załączników, które wnioskodawca lub jego pełnomocnik musza dostarczyć w formie papierowej.

To jeszcze nie koniec – zmianie ulegnie też właściwość organów. Obecnie kompetencje do wydawania decyzji są rozproszone – w zależności do rodzaju przedsięwzięcia, wniosek składa się do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Docelowo ich zadania przejąć ma starosta. MKiŚ argumentuje taki ruch chęcią podniesienia jakości prowadzonych postepowań. Zniknie też możliwość delegowania spraw do RDOŚ innych niż wynikające z właściwości miejscowej. Przypomnijmy, że dotychczas najmocniej obciążone pracą regionalne dyrekcje mogły przekazywać część rozpatrywanych wniosków do dyrekcji w innych regionach.

Organy opiniujące i uzgadniające z poszerzonymi kompetencjami

Celem MKiŚ jest również zapewnienie organom uczestniczącym w opiniowaniu możliwości późniejszego wypowiadania się na temat zmian i nowych rozwiązań wprowadzonych w trakcie dokonywania oceny oddziaływania na środowisko. Co więcej, organy zyskają możliwość wskazania innego wariantu realizacji inwestycji niż proponowany przez inwestora. Obecnie takie uprawnienie przysługuje im tylko w przypadku, kiedy wariant wybrany przez inwestora jest niemożliwy do realizacji.

Nowelizacja zakłada też doprecyzowanie zakresu dokumentów, które przedkładane będą organom opiniującym i uzgadniającym. Organ odpowiedzialny za opracowanie dokumentu podlegającego strategicznej ocenie ooś, będzie musiał udostępnić wyniki prowadzonego monitoringu organom, które brały udział w opiniowaniu i uzgadnianiu w ramach strategicznej oceny oraz społeczeństwu.

Doprecyzowanie katalogu stron postępowania i szerszy udział społeczeństwa

Nowelizacja ustawy ma na celu także usunięcie wątpliwości interpretacyjnych dot. m.in. stron postępowania oraz uczestników na prawach strony. Dodatkowo resort klimatu i środowiska planuje doprecyzowanie, które z praw rzeczowych (własność, najem, dzierżawa, użytkowanie) należy brać pod uwagę podczas ustalania katalogu stron. Prawdopodobnie doczekamy się więc zamkniętego katalogu podmiotów, które mogą być stronami w postępowaniu w sprawie o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Znaczącym ułatwieniem będzie zwiększenie liczby stron, od których uzależniona jest możliwość korzystania z zawiadomienia poprzez publiczne obwieszczenie. Taka zmiana ma umożliwić częstsze, bezpośrednie doręczanie stronom zawiadomień dotyczących postępowań.

Nowelizacja przepisów ma również umożliwić społeczeństwu szerszy udział w postępowaniu. W szczególnych sytuacjach (jeśli przemawia za tym charakter sprawy), możliwe będzie wydłużenie terminu na składanie uwag i wniosków przez społeczeństwo. Jednocześnie organ właściwy do prowadzenia oceny oddziaływania na środowisko zostanie zwolniony z obowiązku rozpatrzenia uwag i wniosków wpływających do niego po wyznaczonym terminie.

Nowe reguły dla starych decyzji środowiskowych – czego można się spodziewać?

Założenia projektu nowelizacji przewidują też wprowadzenie przepisów regulujących korzystanie z już wydanych decyzji środowiskowych.

• Wstrzymanie decyzji lub uchylenie natychmiastowej wykonalności oznaczają wstrzymanie inwestycji

Ważną informacją dla inwestorów jest planowana zmiana skutków wstrzymania decyzji środowiskowej oraz uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z projektowanymi przepisami, obie te sytuacje będą wiązały się z koniecznością wstrzymania prac inwestycyjnych w zakresie, w jakim znajdują one odzwierciedlenie w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

• Wydłużenie terminu obowiązywania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach

Przy wydłużaniu terminu używalności decyzji organy mają kierować się tymi samymi, ustandaryzowanymi kryteriami w toku podejmowaniu decyzji w zakresie potwierdzenia aktualności warunków realizacji przedsięwzięcia.

• Obowiązywanie decyzji niezależne od praw właścicielskich

Aby uniknąć nieprzestrzegania obowiązków wynikających z decyzji środowiskowych przez nowych właścicieli instalacji, MKiŚ planuje poszerzyć krąg podmiotów zobligowanych do przestrzegania tych obowiązków oraz zapewnić ustawową ciągłość ich przestrzegania, niezależną od zmian w prawie własności oraz od stopnia realizacji przedsięwzięcia.

Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-udostepnianiu-informacji-o-srodowisku-i-jego-ochronie-udziale-spoleczenstwa-w-ochronie-srodowiska-oraz-o-ocenach-oddzialywania-na-srodowisko-oraz-niektorych-innych-ustaw8

Konfederacja Europejskiego Przemysłu Papierniczego (CEPI) opublikowała wstępne statystyki branży papierniczej za rok 2024. Najnowsze dane zwiastują odwilż – po wieloletnich popandemicznych spadkach, w końcu doczekaliśmy się wzrostów i to niemal we wszystkich kategoriach papierów i tektury. Przed całą branżą stoją jednak zupełnie nowe wyzwania.

Zacznijmy od statystyk kluczowych dla branż opakowaniowej i recyklingu. Jak pokazują wstępne statystyki Cepi, aż 63% wytworzonego w 2024 r. papieru i tektury stanowiły papiery opakowaniowe. Na tę sumę składają się:

• tektura falista – 41,2%,
• papiery do pakowania – 5,5%.
• inne papiery opakowaniowe – 16,3%,

Co więcej, w porównaniu z rokiem 2023 wolumen produkcji papieru opakowaniowego wzrósł średnio o 6,5%. Największe wzrosty (14,4%) odnotowano w segmencie papierów do pakowania wykorzystywanych do produkcji papierowych toreb. Na drugim miejscu (9,9%) znalazły się tektura kartonowa i inne tektury opakowaniowe wykorzystywane do produkcji opakowań detalicznych. Podium uzupełniła tektura falista (wzrost o 4,3%) używana przede wszystkim do produkcji opakowań zbiorczych i transportowych.

Wzrosty wolumenów produkcji opakowań z papieru pociągnęły za sobą wzrost wykorzystania papieru pochodzącego z recyklingu. W ujęciu rok do roku wyniósł on 4,1%.

Sprawdź, jak przebiega proces recyklingu papieru >>

Jak donosi wstępny raport Cepi, w 2024 r. kraje członkowskie zanotowały 5,2% wzrost produkcji papieru i tektury, osiągając poziom 77,8 mln ton. W tym samym okresie branża rosła też globalnie – światowa produkcja papieru i tektury zwiększała się o 3,6% w stosunku do roku 2023.

Wzrostowi produkcji papieru w państwach Cepi towarzyszył tez spory, bo 7,5% wzrost konsumpcji papieru i wyrobów papierniczych. Co ciekawe, rosły niemal wszystkie kategorie papieru poza papierem gazetowym, który w 2024 r. odnotował 1,3% spadek, papierem powlekanym mechanicznie (spadek o 2,1%) i papierem niepowlekanym (spadek o 3%).

Zobacz, z jakich surowców powstaje w Europie papier >>

Jak mówi Jori Ringman, dyrektor generalny Cepi:

W ostatnim czasie widzimy pozytywne oznaki wzrostu w sektorze celulozowo-papierniczym. To, czy wzrost ten uda się utrzymać, zależy częściowo od tego, co zrobią instytucje UE, abyśmy mogli konkurować na równych zasadach nie tylko z innymi producentami masy celulozowej i papieru na świecie, ale także z branżami opartymi na surowcach kopalnych.

Europejskie firmy z branży opakowań z papieru i tektury stają więc wobec 2 ogromnych wyzwań: utrzymania konkurencyjności w starciu z globalnymi liderami spoza UE oraz sprostania coraz wyższym oczekiwaniom konsumentów, którzy uważnie przyglądają się nie tylko możliwościom recyklingu, ale też rozmiarom opakowań.

Z najnowszego badania Mondi wynika, że sama ochrona produktu już nie wystarczy – 78% ankietowanych wskazało, że możliwość recyklingu opakowania wysyłkowego jest dla nich ważna albo bardzo ważna. 80% badanych chce, by opakowana były przyjazne środowisku, a 71% preferuje opakowania z surowców na bazie papieru. Jednocześnie konsumenci nie są gotowi dopłacać za bardziej zrównoważone opakowania – 38% z nich stawia sprawę na ostrzu noża i nie zapłaci ani grosza więcej. 27% może zapłacić więcej o symboliczny 1%. Co ciekawe, najchętniej za zielone opakowanie dopłaci pokolenie boomerów, a najmocniej będzie opierała się gen Z.

Konsumenci stawiają więc wymagania, ale też wyraźnie zaznaczają granice – opakowanie ma być przyjazne środowisku, odpowiednio dopasowane, łatwe w otwarciu i ponownym zamknięciu, a jednocześnie darmowe, przynajmniej z ich perspektywy. Aż 40% z badanych będzie w przyszłości unikało sprzedawców, którzy używają nadmiarowych opakowań, a 20% zrezygnuje z zakupu z powodu braku zrównoważonego opakowania.

Źródła:

1. Cepi, Preliminary statistics 2024. European pulp & paper industry, https://www.cepi.org/wp-content/uploads/2025/02/FINAL-Cepi-Preliminary-Statistics-2024.pdf
2. Mondi Group eCommerce trend report: Sustainability and its impact on packaging and online shopping choices, https://144089501.fs1.hubspotusercontent-eu1.net/hubfs/144089501/Group%20eCommerce/Mondi%20Group%20eCom%20trend%20report%202025.pdf

Europejska branża recyklingu aluminiowych puszek jest na najlepszej drodze do osiągnięcia 100% cyrkularności w 2050 r. Jak wynika z najnowszych danych w 2022 r. poziom recyklingu tych popularnych opakowań na napoje wyniósł niemal 75%, a ilość odzyskanego aluminium wzrosła o 10 tys. ton. Czy coś może stanąć na drodze do całkowitego zamknięcia obiegu?

10 lutego 2025 r. ukazał się raport organizacji Metal Packaging Europe i European Aluminium, z którego wynika, że na przestrzeni całego 2022 r. recyklingowi poddano aż 74,6% wprowadzonych na rynek aluminiowych puszek na napoje. W ujęciu procentowym wynik ten oznacza nieznaczny (1%) spadek w porównaniu do roku 2021. Skąd więc wspominany rekord?

Jak czytamy w raporcie w 2022 r. całkowita ilość aluminium odzyskanego z puszek na napoje wyniosła rekordowe 580 tys. ton. W ujęciu rocznym odnotowaliśmy więc wzrost o 10 tys. ton (czyli 1,7%).  Wynika on z rosnącej konsumpcji – w 2022 r. na rynek wprowadzono więcej opakowań, a to z kolei spowodowało zwiększenie łącznej masy odpadów opakowaniowych trafiających do strumienia recyklingu. Jednocześnie przy utrzymującym się na stałym poziomie systemie zbiórki i sortowania, odsetek recyklingu (jako udział procentowy) spadł nieznacznie w wyniku większego wzrostu produkcji i konsumpcji puszek[i].

Autorzy raportu bazowali na danych pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Norwegii i Islandii. Jak na tle Europy wypada Polska?

Recykling puszek napojowych w Polsce od kilku lat pozostaje na stałym, wysokim poziomie. Z danych Fundacji RECAL wynika, że w 2022 r. poziom recyklingu alu-puszek wyniósł aż 80%. Lepiej było tylko w latach 2017-2018 (odpowiednio 81% i 80,5%)[ii].

Polska znajduje się w grupie państw o najwyższym poziomie recyklingu puszek. Wyprzedza nas 11 krajów, spośród których większość ma już sprawnie funkcjonujące systemy kaucyjne. To właśnie w rozwoju systemów depozytowych w kolejnych państwach Europy przedstawiciele Metal Packaging Europe i European Aluminium upatrują szans na dalszy wzrost odsetka zawróconych do obiegu puszek.

Dyrektor ds. opakowań w European Aluminium, Andy Doran, skomentował:
„Utrzymujący się wysoki poziom recyklingu utwierdza nas w przekonaniu, że idziemy w dobrym kierunku. Najnowsze wyniki pokazują również, że to maraton, a nie sprint. Rok 2022 był czasem wdrażania kilku systemów kaucyjnych, a wraz z ich dojrzewaniem wskaźniki recyklingu będą nadal rosły.”

Dyrektor generalna Metal Packaging Europe, Krassimira Kazashka, dodała:
„Z zadowoleniem przyjmujemy najnowsze wyniki i wierzymy, że branża pozostaje na właściwej drodze do osiągnięcia 100% cyrkularności puszek aluminiowych do 2050 roku. […] W związku z niedawnym przyjęciem przez UE rozporządzenia w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zachęcamy państwa członkowskie do wdrażania zrównoważonych i skutecznych systemów kaucyjnych, które umożliwią pełną cyrkularność aluminiowych puszek poprzez recykling ‘puszka w puszkę’.”

Raport Metal Packaging Europe i European Aluminium odnosi się również do korzyści środowiskowych, jakie niesie za sobą recykling odpadów opakowaniowych z aluminium. W 2022 r. przetwarzanie tylko jednego rodzaju odpadu – aluminiowej puszki napojowej – pozwoliło zredukować emisje o 5,4 miliona ton CO₂eq (ekwiwalent dwutlenku węgla). Ilość ta odpowiada rocznej emisji miasta liczącego ponad pół miliona mieszkańców, takiego jak Oslo czy Genua.

Więcej o środowiskowych korzyściach z recyklingu aluminium przeczytasz w artykule: Recykling aluminium – czy można zamknąć obieg w 60 dni?

Źródła:

[1] Metal Packaging Europe i European Aluminium, Record Number of Used Aluminium Beverage Cans Recycled as Industry Drives Toward 100% Circularity by 2050, https://european-aluminium.eu/wp-content/uploads/2025/02/EA-MPE-BevCan-2022-Recycling-Results-Press-Release-10-February-2025.pdf

[2] Recykling, https://recal.pl/recykling/

https://metalpackagingeurope.org/article/record-number-used-aluminium-beverage-cans-recycled-industry-drives-toward-100-circularity