1 stycznia 2025 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska, która znacząco obniżyła stawki opłaty produktowej za szklane opakowania zbierane w ramach systemu kaucyjnego. Zgodnie z nowymi przepisami, za każdy kilogram szklanych butelek wielokrotnego użytku wprowadzający zapłacą:

• 0,01 zł (zamiast 0,10 zł) w 2025 r.,
• 0,05 zł (zamiast 1 zł) w 2026 r.,
• 0,25 zł (zamiast 5 zł) w 2027 r. i w latach następnych.

Przypomnijmy, że poprzednie przepisy przewidywały jednolite stawki dla wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Z czego więc wynika ta zmiana?

Nowelizacja rozporządzenia miała na celu urealnienie stawek opłaty produktowej. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu nowego rozporządzenia, masa butelki szklanej jest wielokrotnie wyższa niż masa butelki PET albo puszki o identycznej pojemności. Na podstawie przywołanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska danych, masy półlitrowych opakowań objętych systemem kaucyjnym wynoszą odpowiednio:

• butelka PET – 13 g,
• puszka na napoje – 14 g,
• szklana butelka – 315 g.

Oznacza to, że na 1 kilogram opakowań przypada:

• 77 butelek PET,
• 71 puszek,
• zaledwie 3 butelki szklane.

Zgodnie z zasadą mówiącą, że zaśmieca liczba opakowań, a nie ich masa, stawki opłaty produktowej za opakowania szklane zostały znacznie obniżone.

Poznaj kompleksowe usługi Interzero dla uczestników systemu kaucyjnego >>

Obniżenie opłaty produktowej za opakowania szklane podyktowane było nie tylko kwestiami ekonomicznymi, ale też ekologicznymi. Stosowanie opakowań wielokrotnego użytku ma pozytywny wpływ na środowisko i przybliża nas do urzeczywistnienia idei GOZ. Wykorzystywanie szklanych butelek zwrotnych zmniejsza skalę produkcji nowych butelek, a tym samym redukuje emisję dwutlenku węgla, zużycie energii elektrycznej i surowców.

Utrzymanie dotychczasowych, jednolitych stawek opłaty produktowej dla wszystkich tych rodzajów opakowań mogłoby sprawić, że wprowadzający odejdą od ich wykorzystywania i zamienią „drogie” wielorazowe szkło na znacznie „tańsze” jednorazowe tworzywa sztuczne. Rezygnacja ze szklanych butelek wielorazowego użytku byłaby natomiast krokiem wstecz, który oddaliłby nas od przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Zobacz również:

• 9 miesięcy opóźnienia w systemie kaucyjnym. Co to oznacza dla branży opakowaniowej?
• Butelkomaty Sielaff – najlepsze maszyny do systemu kaucyjnego

Źródła:

• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001960/O/D20241960.pdf
• https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12389300/katalog/13079739#13079739

Zgodnie z przepisami nowelizacji, od 1 stycznia 2025 r. każda gmina ma obowiązek zorganizowania selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych, do których zaliczamy m.in. zużytą odzież i obuwie, tekstylia domowe (pościel, zasłony) i inne wyroby z tkanin. Minimum jakie muszą zapewnić samorządy, to możliwość oddawania wszystkich odpadów tekstylnych do lokalnego PSZOK-u.

Obecnie nie jest planowane odgórne wprowadzenie dodatkowego, szóstego już, pojemnika przeznaczonego wyłącznie na odpady tekstylne ani zobowiązanie gmin do odbierania tej frakcji odpadów z posesji. Gminy mają jednak dowolność w organizacji dodatkowych sposobów zbiórki odpadów tekstylnych, np. odbiorów ich bezpośrednio z gospodarstw domowych lub utworzenia dodatkowych punktów zbiórki. Podobne rozwiązanie od niedawna testuje Częstochowa, która umożliwia swoim mieszkańcom bezpłatne oddanie odpadów tekstylnych po wcześniejszym telefonicznym umówieniu terminu odbioru.

Wprowadzenie obowiązku selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych wynika z transpozycji do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19.11.2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy. Art. 11 ust. 1 dyrektywy zobowiązuje wszystkie na państwa członkowskie UE do prowadzenia selektywnej zbiórki minimum następujących frakcji: papieru, metalu, tworzyw sztucznych, szkła oraz tekstyliów. Ta ostatnia frakcja jest obowiązkowo zbierana na terenie całej UE właśnie od 1 stycznia 2025 r.

Przypomnijmy, że Unia Europejska nadal prowadzi prace nad wdrożeniem legislacji mających zwiększyć skuteczność zbiórki odpadów tekstylnych oraz nałożyć dodatkowe obowiązki na producentów tekstyliów, zwane systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Na mocy przepisów ROP, wprowadzający tekstylia mają zostać obciążeni kosztami związanymi z odbiorem, segregacją i recyklingiem wytworzonych z nich odpadów.

Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych oznacza nowe obowiązki nie tylko dla gmin, ale też dla ich mieszkańców. Od nowego roku zakazane jest wyrzucanie tekstyliów do kosza na odpady zmieszane. Kary za nieprzestrzeganie nowych zasad lub za nieprawidłowe sortowanie odpadów mogą wynieść od 200 do 400% podstawowej opłaty za odbiór odpadów. Należy podkreślić, że kary te nie są jednorazowe – jeśli mieszkańcy posesji nadal nie będą przestrzegać ustawowych obowiązków, kary finansowe mogą zostać naliczone też w kolejnych miesiącach.

Mechanizm naliczania takich karnych opłat jest nam już doskonale znany – analogiczne konsekwencje spotkają nas również za nieprawidłowe sortowanie pozostałych frakcji odpadów, dla których istnieje obowiązek selektywnej zbiórki (szkło, metal i tworzywa sztuczne, papier, odpady bio). Dlaczego o tym przypominamy? Otóż, przeprowadzone przez nas w 2023 r. badanie wykazało, że jedynie 62% Polaków segreguje odpady na wszystkie wymagane frakcje, a jeszcze mniej, bo 43% deklaruje, że potrafi robić to prawidłowo. Więcej wniosków znajdziesz w raporcie z badań Pakujemy się w kłopoty.

Wbrew pozorom, od stycznia nie mamy obowiązku oddawania wszystkich zużytych tekstyliów do PSZOK. Używane tekstylia w dobrym stanie można przekazać organizacjom charytatywnym (np. PCK, Caritas, domom samotnej matki, schroniskom dla bezdomnych) lub wyrzucić do kontenera na odzież używaną.

Alternatywne punkty zbiórki tekstyliów oferują również ich producenci, dając konsumentom możliwość oddania starych ubrań lub obuwia w swoich sklepach. W większości przypadków mogą być to produkty dowolnej marki, które zostaną następnie przekazane do recyklingu, poddane upcyclingowi lub ponownie wprowadzone do sprzedaży w sklepach typu second hand.

Jako przedstawiciele branży odpadowej i recyklingu gorąco zachęcamy do działania w duchu naszej idei Razem dla świata bez odpadów która zakłada nie tylko prawidłowe postępowanie z odpadami tekstylnymi, ale też zapobieganie ich generowaniu. Jak to zrobić? Poznaj 5 sposobów na ekologiczną modę i zrównoważoną garderobę.

Zmianą, która dotknie wszystkich przedsiębiorców wpisanych do rejestru BDO jest podwyżka opłaty rocznej i rejestrowej. Podyktowana jest ona m.in. rosnącymi kosztami utrzymania, prowadzenia i rozwoju BDO.

Od 2025 r. stawki opłaty za BDO wyniosą:

• 200 z dla mikroprzedsiębiorców (podwyżka ze 100 zł),
• 800 zł dla pozostałych przedsiębiorców (podwyżka z 300 zł).

Przypomnijmy, że termin wniesienia opłaty rocznej za dany rok kalendarzowy upływa wraz z końcem lutego – w 2025 r. będzie to więc 28 lutego. W tym terminie należy wnieść opłatę roczną w nowej wysokości.

Dowiedz się więcej o podwyżkach opłat za BDO w 2025 r.

Od 2025 r. wprowadzony zostanie obowiązek prowadzenia ewidencji wszystkich odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez przedsiębiorców. Oznacza to, że znikną dotychczas obowiązujące zwolnienia, z których chętnie korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych, w tym kosmetyczki i fryzjerzy. Przedsiębiorcy prowadzący salony kosmetyczne i fryzjerskie mogą zlecić rejestrację w BDO Interzero – szybko, wygodnie i w 100% online.

Więcej o nowych obowiązkach branży beauty przeczytasz w artykule: Salony kosmetyczne i fryzjerskie z obowiązkiem rejestracji w BDO >>

Obowiązek ewidencjonowania obejmie odpady niebezpieczne o następujących kodach:

• 3 02 08* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe,
• 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone,
• ex 15 01 11* Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego inne niż z azbestu, włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi,
• 16 02 13* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12,
• 16 06 03* Baterie zawierające rtęć.

Wytwarzasz takie odpady niebezpieczne? Sprawdź, czy musisz zarejestrować firmę w BDO w 2025 r.!

Od stycznia 2025 r. wejdzie w życie obowiązek segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych na 6 frakcji. Najnowszą zmianą jest jednak odejście od konieczności zapewnienia segregacji odpadów BiR w miejscu ich wytworzenia – przedsiębiorca będzie mógł przekazać obowiązek ich wysegregowania innemu podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenia i wpisy w BDO pod warunkiem podpisania stosownej umowy.

W poprzedniej wersji przepisów ustawodawca zobowiązywał każdego wytwórcę odpadów budowlanych i rozbiórkowych do ich segregacji u źródła. W wyniku nowelizacji ustawy o odpadach wprowadzono możliwość wysegregowania odpadów poza miejscem ich wytworzenia, nie zwalniając jednak przedsiębiorcy z odpowiedzialności za zapewnienie realizacji tego obowiązku.

Poznaj nowe zasady gospodarowania odpadami budowanymi i rozbiórkowymi w 2025 r.

W 2025 r. nie będzie możliwości wystawiania dokumentów DPR i EDPR w systemie BDO. Wprowadzenie Modułu Potwierdzeń, który miał pozwalać na cyfrowe generowanie tych dokumentów, zostało przesunięte na 1 stycznia 2027 r. Od tej daty przedsiębiorcy zyskają możliwość elektronicznego wystawiania DPRów i EDPRów dla opakowań i produktów oraz zaświadczeń dla sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz dla baterii i akumulatorów.

W latach 2025-2026 dokumenty potwierdzające recykling nadal będą wystawiane w formie papierowej.

Od 2025 r. podniesione zostaną limity dotyczące wydatkowania środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na cele związane z funkcjonowaniem BDO. Ma to na celu zapewnienie dalszego, bezproblemowego dostępu do BDO, a także utrzymanie obecnego poziomu cyberbezpieczeństwa i finansowanie rozwoju systemu.

Co więcej, wpływy z tytułu opłat rejestrowych i rocznych za wpis do BDO będą bezpośrednim przychodem NFOŚiGW.

Jedynie 8% samodzielnych wprowadzających osiągnęło minimalne ustawowe poziomy recyklingu w 2022 r.  – wynika z raportu IOŚ-PIB Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r. W tym samym okresie organizacje odzysku osiągnęły lub nawet przekroczyły roczne poziomy recyklingu dla wszystkich rodzajów odpadów opakowaniowych.

Spośród wprowadzających, którzy wybrali samodzielne zapewnienie recyklingu wytworzonych przez siebie odpadów opakowaniowych, aż 11 234 podmioty były zobowiązane do uzyskania wymaganych poziomów recyklingu, które w 2022 r. wynosiły:

• 30% dla odpadów z tworzyw sztucznych,
• 51% dla odpadów z aluminium,
• 55% dla odpadów z metali żelaznych,
• 66% dla odpadów z papieru i tektury,
• 62% dla odpadów ze szkła,
• 19% dla odpadów z drewna,
• 59% dla wszystkich powyższych rodzajów odpadów opakowaniowych łącznie.

Na podstawie danych pochodzących z rejestru BDO, eksperci IOŚ-PIB wyliczyli, że jedynie 8% samodzielnych wprowadzających osiągnęło wspomniane minimalne poziomy. Procentowy udział samodzielnych wprowadzających, którzy zdołali sprostać ustawowemu minimum obrazuje poniższy wykres:

Źródło: Raport Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r.

Na przeciwnym biegunie znajdują się organizacje odzysku, które w 2022 r. osiągnęły ustawowe poziomy recyklingu dla odpadów opakowaniowych z metali, szkła, papieru i tektury oraz przekroczyły wymagany poziom odzysku dla odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych[i].

Nieosiągnięcie przez przedsiębiorcę ustawowych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych skutkuje koniecznością naliczenia i wniesienia opłaty produktowej, która jest swego rodzaju podatkiem środowiskowym. Aby uniknąć obowiązku uiszczenia opłaty, przedsiębiorca może przekazać organizacji odzysku swój obowiązek recyklingu odpadów opakowaniowych wytworzonych z wprowadzonych przez niego opakowań i produktów w opakowaniach. Dzięki temu wprowadzający płaci jedynie stałą, niską kwotę z tytułu umowy z organizacją odzysku i nie musi zaprzątać sobie głowy zapewnieniem recyklingu odpadów.

Wylicz, ile możesz zaoszczędzić na opłacie produktowej >>

Interzero przejmuje od przedsiębiorców obowiązki recyklingu w zakresie:

• odpadów opakowaniowych,
• baterii i akumulatorów,
• produktów poużytkowych: opon, olejów i smarów,
• sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Dzięki temu każdy przedsiębiorca może kompleksowo przekazać nam ogół swoich obowiązków wynikających z wprowadzania na rynek opakowań i produktów. Sprawdź, jakim obowiązkom podlega Twoja firma!

Podpisując jedną umowę zyskasz pewność realizacji ciążących na Twojej firmie obowiązków zapewnienia ustawowych poziomów odzysku, recyklingu i przygotowania do ponownego użycia.

[1]Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r., https://ios.edu.pl/wp-content/uploads/2024/09/gospodarka-opakowaniami-i-odpadami-opakowaniowymi-w-polsce-w-2022-r-2.pdf

Każdego roku w Polsce marnuje się ok. 4,5 mln ton żywności, a czego aż 60% w gospodarstwach domowych. Dlaczego? Najczęstszymi deklarowanymi przez respondentów przyczynami wyrzucania jedzenia są:

• upływ terminu przydatności do spożycia – 60%,
• zbyt duże zakupy – 26%,
• niewłaściwe przechowywanie – 26%,
• zakup niesmacznych produktów – 25%,
• zakup produktów złej jakości – 17%,
• zbyt duże porcje posiłków – 18%,
• brak pomysłu na wykorzystanie produktów – 10%[i].

Ilość wyrzucanego jedzenia drastycznie wzrasta w okresie świąteczno-noworocznym. Szacuje się, że w tym czasie jedzenie wyrzuca aż 83% osób. 24 grudnia został nawet nieoficjalnie obwołany Dniem Świątecznego Marnowania Żywności – tylko w Polsce do koszy trafia wtedy aż 9,2 tys. ton jedzenia[ii]! Czy można temu zaradzić?

Ze względów środowiskowych zachęcamy przede wszystkim do umiaru, który jest jednym z najważniejszych składników naszego przepisu na świąteczny spokój. Zakładamy jednak, że skoro tu trafiłeś, to właśnie zmagasz się z problemem zagospodarowania jedzenia po świętach i poszukujesz rozwiązania najlepszego dla siebie i natury rozwiązania.

Remedium na większość z tych problemów jest foodsharing, czyli dzielenie się żywnością. Ruch ten zachęca do oddawania nadmiaru jedzenia osobom, które chętnie przyjmą je i dosłownie uratują przed zmarnowaniem. Warunek jest tylko jeden – żywność musi być nadal zdatna do spożycia.

Jednym ze sposobów na świąteczny foodsharing jest skorzystanie z jadłodzielni, zwanych też lodówkami społecznymi. Jadłodzielnie to ogólnodostępne lodówki, szafki, a czasem też małe pomieszczenia, które umożliwiają wymianę jedzenia. Można w nich nie tylko pozostawić świeże produkty lub potrawy, ale też wziąć to, co na półkach pozostawili inni.

Co oddawać do jadłodzielni? Jedynie takie jedzenie, które sami byśmy zjedli. Co ważne, może być ono po terminie przydatności do spożycia – produkty suche i sypkie, konserwy, przyprawy, a czasem nawet prawidłowo przechowywany nabiał często nadają się do spożycia po upływie daty wskazanej na opakowaniu. Oddając jedzenie do jadłodzielni warto jednak przestrzegać kilku zasad:

• produkty powinny być umieszczone w czystym opakowaniu i szczelnie zamknięte,
• na domowych daniach należy umieścić karteczkę z ich składem i datą przygotowania,
• można pozostawiać produkty uprzednio otwarte, jednak powinno się wskazać datę ich otwarcia (głównie w przypadku jedzenia, które szybko się psuje),
• jeśli potrawa wymaga przechowywania w niskiej temperaturze, to należy bezwzględnie umieścić ją w lodówce!

Wbrew pozorom, jadłodzielnie nie są domeną dużych miast – znajdziesz je też w małych miejscowościach!

Zobacz ogólnopolską mapę jadłodzielni

Przejdź do mapy jadłodzielni w Warszawie

Nie widzisz tu swojej lokalizacji? Spróbuj wyszukać ją np. w internetowej wyszukiwarce – sieć jadłodzielni stale się rozrasta, więc w Twojej okolicy mogą funkcjonować punkty, których jeszcze nie oznaczono na mapie.

Jadłodzielnie to nie jedyne miejsca, do których możesz oddać jedzenie po świętach (i nie tylko po świętach). Zobacz, gdzie jeszcze podzielisz się żywnością!

• Banki Żywności

To instytucje charytatywne, które przyjmują każdy rodzaj żywności, a następnie przekazują ją potrzebującym. Do takiego banku można oddać wszystkie produkty spożywcze (w tym produkty nietrwałe, np. pieczywo, nabiał, mięso, owoce i warzywa) na minimum 2 dni przed terminem przydatności do spożycia. W Polsce funkcjonuje 31 takich banków. Zobacz mapę Banków Żywności.

• Grupy na Facebooku i lokalne fora

Dzielenie się żywnością umożliwiają też media społecznościowe i lokalne grupy, które znajdziesz m.in. pod nazwami:

• jadłodzielnia online, foodsharing, freeganism,
• oddam, uwaga, śmieciarka jedzie (lub po prostu: śmieciarka),
• nie marnujemy jedzenia.

• Oddziały Caritas Polska

Caritas od dawna aktywnie działa na rzecz osób potrzebujących, a jednocześnie przeciwdziała marnowaniu żywności. Lokalne oddziały Caritas często przyjmują niepotrzebną żywność, która zalega w lodówce np. po świętach lub po evencie. Warto skontaktować się z najbliższą placówką Caritas i przekazać jej jedzenie, które następnie trafi do potrzebujących.

• Placówki dla osób w kryzysie bezdomności

Nadmiarowe jedzenie ze świąt chętnie przyjmują też noclegownie oraz schroniska dla osób w kryzysie bezdomności. Listę wszystkich takich placówek z podziałem na województwa znajdziesz na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Czasem jedzenie trzeba wyrzucić – jest zepsute, przesolone, przypalone, powodów może być mnóstwo. Warto jednak robić to z głową. Prawidłowo posortowane odpady ze stołu, lodówki lub kuchennej szafki można jeszcze poddać recyklingowi organicznemu, czyli kompostowaniu lub fermentacji.

Gdzie wyrzucić jedzenie? Większość żywności wyrzuca się do brązowego pojemnika na bioodpady. To właśnie do niego powinno trafić niepotrzebne, zepsute lub przeterminowane jedzenie, jednak z pewnymi wyjątkami. Resztki mięsa, wędlin oraz kości to odpady zmieszane, podobnie z resztą jak jajka, sery i inne produkty pochodzenia zwierzęcego. Bioodpadami nie są też zmieszane potrawy zawierające produkty odzwierzęce, np. sałatki lub sosy. Sprawdź, co wyrzucamy, a czego nie wyrzucamy do bioodpadów.

Alternatywą dla worka na bioodpady jest kompostownik: przydomowy, kuchenny lub elektryczny. Pozwala on zamienić bioodpady w naturalny i zupełnie darmowy nawóz do roślin, który może powstać już w 24 godziny! Takie możliwości stwarza chociażby kompostownik Oklin z linii Smart.

[i] Punkt zero recyklingu w Polsce, https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2024/12/raport-punkt-zero-recyklingu-w-polsce.pdf

[ii] Święta, święta i… do kosza. Wyrzucamy 1,6 kg świątecznego jedzenia na osobę, https://www.rp.pl/przemysl-spozywczy/art41538111-swieta-swieta-i-do-kosza-wyrzucamy-1-6-kg-swiatecznego-jedzenia-na-osobe

Najważniejszymi zapisami nowelizacji są zniesienie obowiązku wysegregowania, czyli selektywnej zbiórki odpadów budowlanych i rozbiórkowych w miejscu ich wytworzenia oraz zdefiniowanie odpowiedzialności za wysegregowanie frakcji odpadowych.

Każdy przedsiębiorca wytwarzający odpady budowlane i rozbiórkowe będzie zobowiązany do wysegregowania w miejscu wytworzenia co najmniej 6 frakcji:

• odpady z drewna,
• odpady z metali,
• odpady ze szkła,
• odpady z tworzyw sztucznych,
• odpady z gipsu,
• odpady mineralne, w tym z betonu, cegły, płytek i materiałów ceramicznych oraz kamieni.

Projekt nowelizacji ustawy o odpadach powstał w odpowiedzi na wątpliwości interpretacyjne oraz potencjalne problemy z organizacją i kosztami selektywnej zgłaszane przez przedstawicieli branży budowlanej. W dotychczasowej wersji przepisów, które miały wejść w życie od 1 stycznia 2025 r., brakowało jednoznacznego stwierdzenia, na kim spoczywa obowiązek selektywnej zbiórki oraz odbiorów odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Konieczność ich sortowania na 6 frakcji w miejscu wytworzenia spowodowałaby też gwałtowny wzrost kosztów wywozu takich odpadów, co z kolei mogłoby przyczynić się do ich nielegalnego składowania oraz wyrzucania ich bezpośrednio do środowiska.

Zgodnie z zapisami ustawy nowelizującej ustawę o odpadach, przedsiębiorca wytwarzający odpady budowlane i rozbiórkowe będzie mógł przekazać je innemu uprawnionemu podmiotowi, który przejmie obowiązek wysegregowania ich na minimum 6 frakcji poza miejscem wytworzenia. Co istotne, przekazanie odpadów innemu podmiotowi nie zwalnia całkowicie wytwórcy odpadów budowlanych i rozbiórkowych z odpowiedzialności za wykonanie obowiązku wysegregowania. Jeśli obowiązek ten nie zostanie zrealizowany z winy podmiotu, który przejął odpady, to oba podmioty (wytwórca i przejmujący) będą za to odpowiadać solidarnie.

Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

W uzasadnieniu projektu ustawy jego autorzy podkreślili konieczność przestrzegania przez przedsiębiorców tzw. hierarchii postępowania z odpadami:

podmioty świadczące usługi w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów (wykonawców robót budowlanych) są obowiązane do zapobiegania powstawaniu odpadów.[i]

W pierwszej kolejności należy więc podejmować działania mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Selektywna zbiórka odpadów powinna mieć miejsce dopiero w momencie, kiedy dane materiały nie nadają się już do ponownego wykorzystania. Sama segregacja ma natomiast zapewnić przydatność do przygotowania do ponownego użycia, recyklingu oraz innego odzysku. Bez względu na miejsce wysortowania (w miejscu wytworzenia lub poza miejscem wytworzenia), poszczególne frakcje odpadów budowlanych i rozbiórkowych powinny następnie zostać przekazane wyspecjalizowanym podmiotom, które zajmą się ich dalszym zagospodarowaniem. W tym celu często niezbędne jest zamówienie profesjonalnego odbioru odpadów budowlanych i rozbiórkowych spod wskazanego adresu oferowanego m.in. przez firmę odbierającą odpady, jaką jest Interzero.

[i] https://orka.sejm.gov.pl/Druki10ka.nsf/0/A065E318FFC3BE21C1258BC70041F23F/%24File/766-uzasadnienie.docx

Wprowadzenie obowiązkowego raportowania ESG w Polsce będzie miało istotny wpływ na firmy, które spełniają kryteria określone w unijnej dyrektywie CSRD. Podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, przedsiębiorstwa te będą zobligowane do corocznego przygotowywania raportów zrównoważonego rozwoju. Raporty te będą musiały spełniać wymogi prawne oraz standardy zamieszczone w rozporządzeniu UE. Dokumentacja ESG zostanie zrównana pod względem formalnym z raportami finansowymi, a jej treść będzie musiała być zatwierdzana przez niezależnych biegłych rewidentów. Niedopełnienie obowiązku sporządzenia raportu może wiązać się z poważnymi konsekwencjami, w tym odpowiedzialnością karną.

Firmy, na które nie zostanie bezpośrednio nałożony obowiązek raportowania ESG również odczują skutki uchwalenia rozporządzenia Unii. Dlaczego? Podejrzewamy, że wiele z nich i tak będzie musiało gromadzić i analizować dane dotyczące wpływu na środowisko. Zapewne będą to niezbędne dokumenty dla kontrahentów lub firm należących do tej samej grupy kapitałowej, które będą objęte wymogiem raportowania. Możliwe, że od partnerów będzie wymagane wsparcie w zakresie dostarczania odpowiednich danych. Właśnie dlatego już teraz zachęcamy przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw do zainteresowania się tematem ESG. Nie wdrażając odpowiedniej strategii operacyjnej – biznes może poważnie ucierpieć za kilka lat. Klienci również chętniej zwracają się w kierunku produktów i usług transparentnych dostawców.

Zespół Interzero, wiedząc o tym, że zarówno małe, jak i większe firmy będą potrzebowały pomocy ekspertów do wdrożenia ESG w życie, przygotował dla was e-book. To dokument, który zawiera wszelkie niezbędne informacje. Jest napisany prostym, przystępnym językiem. Wyjaśniamy w nim czym jest dyrektywa CSRD, wprowadzamy harmonogram raportowania, pokazujemy jak komunikować się w temacie zrównoważonego rozwoju, a także przedstawiamy kroki operacyjne, jakie należy podjąć, aby przygotować swój biznes na ESG. Wypełnij formularz na naszej stronie, a dostaniesz do niego całkowicie darmowy dostęp. Twoja edukacja to jeden z najważniejszych czynników do rozwoju przedsiębiorstwa, które prowadzisz.

News o uchwaleniu raportowania to jedynie wierzchołek góry lodowej. Wiemy, jak bardzo zmieni się teraz polski model biznesowy i chcemy, aby nasi klienci byli na to przygotowani. Jako firma wierzymy w technologię i innowacje. Właśnie dlatego wszystkich zainteresowanych chcemy przeprowadzić po temacie ESG płynnie i spokojnie. Przypominamy, że raportowanie będzie obowiązkowe:

• od 2025 r. – w odniesieniu do dużych przedsiębiorstw (powyżej 250 pracowników i/lub 50 mln EUR obrotów i/lub 25 mln EUR całkowitych aktywów),
• od 2026 r. – w odniesieniu do MŚP notowanych na giełdzie.

Environmental Sustainability Dashboard – narzędzie do raportowania niefinansowego ESG – czyli nasze autorskie rozwiązanie consultingowe. Narzędzie usprawni procesy zbierania danych i ich monitoringu – dzięki czemu można dokładnie śledzić wskaźniki ESG. To rozwiązanie dla firm, które chcą być gotowe na obowiązkowe raportowanie. Klienci dostają dostęp do platformy internetowej i pełne doradztwo w zakresie oceny wpływu na środowisko.

Zgodnie z wyliczeniami ekspertów IOŚ-PIB, w 2022 r. do obrotu wprowadzono produkty zapakowane w 6 740 tys. ton opakowań. Pod uwagę wzięto dane z 532 instalacji, do których w 2022 r. trafiło łącznie 4 023,8 tys. ton odpadów. Ponad 10% tej masy stanowiły tzw. materiały niedocelowe (materiały, które nie są przetwarzane w danym procesie recyklingu na produkty, materiały lub substancje, które nie są odpadami). Po dokonaniu korekty, łączna masa odpadów opakowaniowych poddanych recyklingowi wyniosła 3 608,9 tys. ton, w tym:

• 2 022,5 tys. ton odpadów opakowaniowych z papieru i tektury.
• 565,1 tys. ton odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych,
• 635 tys. ton odpadów opakowaniowych ze szkła,
• 268,9 tys. ton odpadów opakowaniowych z drewna,
• 117,4 tys. ton odpadów opakowaniowych z metali.

Według przyjętej przez autorów raportu metodologii, poziom recyklingu ogółu odpadów opakowaniowych wyniósł 60,4%, czyli o 1,4 więcej niż minimum przewidziane w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 19 grudnia 2021 r. w sprawie rocznych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych w poszczególnych latach do 2030 r.

Poziomy recyklingu ogółu odpadów opakowaniowych wyliczono w 2 wariantach. Pierwszy z nich bazował na danych pochodzących od wprowadzających (podmiotów, które powierzyły ustawowe obowiązki organizacjom) oraz samodzielnych (podmiotów odpowiedzialnych we własnym zakresie). Z danych tych wynika, że poziomy recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych za 2022 r. kształtowały się następująco:

• metale – 93,9%,
• drewno – 20,9%,
• tworzywa sztuczne – 40,7%,
• szkło – 65,3 %,
• papier i tektura – 89,1%.

Zgodnie z tym wariantem, minimalne roczne poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych zostały osiągnięte dla wszystkich rodzajów opakowań, z których powstały te odpady.

Drugi zaprezentowany w raporcie wariantem wyliczeń oparty został na metodologii IOŚ-PIB. Tak wyliczone poziomy recyklingu niemal wszystkich odpadów opakowaniowych (z wyjątkiem tworzyw sztucznych) są na niższym poziomie:

• metale – 36,6%,
• drewno – 16,7%,
• tworzywa sztuczne – 45,8%,
• szkło – 45 %,
• papier i tektura – 83,9%.

Zgodnie z wyliczeniami opartymi o metodologię IOŚ-PIB, w 2022 r. wprowadzający nie osiągnęli minimalnych poziomów recyklingu dla odpadów opakowaniowych z metali żelaznych i aluminium (wynoszących odpowiednio 55% i 51%) oraz z drewna (wynoszącego %).

Niezależnie od wariantu, najniższy poziom recyklingu odnotowano dla odpadów z drewna.

Źródłem przedstawionych w raporcie danych jest rejestr BDO. W wyliczeniach nie uwzględniono tzw. gapowiczów, czyli producentów lub dystrybutorów, którzy wprowadzają do obrotu opakowania z tworzyw sztucznych lub produkty w opakowaniach i nie zgłaszają ich organizacji odpowiedzialności producenta ani organowi publicznemu, ani nie biorą w żaden inny sposób odpowiedzialności finansowej lub finansowej i organizacyjnej za gospodarowanie odpadami opakowaniowymi z tworzyw sztucznych lub zgłaszają mniejsze ilości niż rzeczywiście wprowadzają do obrotu.

Przygotowana przez IOŚ-PIB analiza uwzględnia odpady o kodach:

• 15 01 01 – opakowania z papieru i tektury,
• 15 01 02 – opakowania z tworzyw sztucznych,
• 15 01 03 – opakowania z drewna,
• 15 01 04 – opakowania z metali,
• 15 01 05 – opakowania wielomateriałowe,
• 15 01 06 – zmieszane odpady opakowaniowe,
• 15 01 07 – opakowania ze szkła.

Rzeczywistą ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych w Polsce i poddanych recyklingowi wyliczono w sposób następujący – sumując masy odpadów poddanych recyklingowi w Polsce oraz poddanych recyklingowi za granicą, pomniejszając wynik  o masę odpadów przywiezionych do Polski w celu poddania ich recyklingowi.

24 października 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia resortu klimatu, który przewiduje zwiększenie obowiązujących od 2018 r. stawek opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej.

Od 2025 r. wyniosą one:

• 200 zł dla mikroprzedsiębiorców,
• 800 zł dla pozostałych przedsiębiorców.

Oznacza to wzrost o odpowiednio 100% i 166%. Podwyżka obejmie wszystkie podmioty, które mają ustawowy obowiązek rejestracji w BDO.

Sprawdź, czy Twoja firma ma obowiązek rejestracji w BDO!

Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach, stawki opłat BDO zostały ustalone w zakresie od 50 do 2000 zł. Ich wysokość nie powinna stanowić przeszkody w uzyskaniu wpisu do rejestru ani w wykonywaniu działalności gospodarczej, szczególnie dla mikro przedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców.

Przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt trafił następnie do zaopiniowania m.in. przez organizacje pracodawców oraz przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Ze względu na konieczności zapewnienia wejścia w życie projektowanych przepisów od dnia 1 stycznia 2025 r., termin na zaopiniowanie projektu rozporządzenia wynosił jedynie 5 dni.

Zgodnie z wyliczeniami resortu klimatu, dzięki podwyższeniu opłat BDO całkowite wpływy z opłaty rejestrowej i rocznej w latach 2025–2034 wyniosą:

• dla budżetu państwa 243,5 mln zł,
• dla budżetu województwa (marszałków województw) 134,8 mln zł.

W prognozowanym 10-letnim okresie średnie i duże przedsiębiorstwa będą musiały ponieść łącznie dodatkowe koszty w wysokości 194,662 mln zł, a mikro i małe przedsiębiorstwa w wysokości 70,942 mln zł.

Przyczyny podwyżki opłaty rejestrowej i rocznej w BDO wyjaśnione zostały w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia. Jak wskazuje resort klimatu, stawki opłat nie były aktualizowane od ponad 6 lat. W tym okresie skumulowana inflacja wyniosła 43,9%, co sprawiło, że realne dochody z opłaty rejestrowej i rocznej uległy faktycznemu zmniejszeniu. Co więcej, od 2018 r. nastąpił znaczący wzrost kosztów związanych z utrzymaniem, prowadzeniem i rozwojem BDO, który przyczynił się do zmniejszenia środków, jakie mogą zostać przeznaczone na odpowiednie funkcjonowanie Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami.

Zaproponowane w projekcie rozporządzenia stawki opłaty rejestrowej i rocznej BDO uwzględniają wspomniany wzrost kosztów zarówno po stronie marszałków województw, jak i po stronie budżetu państwa. Przypomnijmy, że opłaty od przedsiębiorców za wpis i prowadzenie rejestru pobiera marszałek województwa. Stanowią one w 35,65 % dochód budżetu województwa (marszałka województwa), który odpowiada za prowadzenie rejestru, zaś w 64,35 % dochód budżetu państwa i Ministerstwa Klimatu i Środowiska, którzy są Administratorem BDO.

Przebieg procesu legislacyjnego można śledzić na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Katalog podmiotów zobowiązanych do rejestracji w BDO, a więc też do wnoszenia opłat: rocznej i rejestrowej został enumeratywnie określony w ustawie o odpadach.

Do uiszczania opłaty rejestrowej oraz opłaty rocznej zobowiązani są:

• wprowadzający sprzęt oraz autoryzowani przedstawiciele,
• wprowadzający baterie lub akumulatory,
• wprowadzający pojazdy,
• producenci, importerzy i wewnątrzwspólnotowi nabywcy opakowań,
• wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach,
• wprowadzający na terytorium kraju opony,
• wprowadzający na terytorium kraju oleje smarowe.

Dla niektórych przedsiębiorców podwyższone stawki BDO to nie jedyne zmartwienie. Od 2025 r. został wprowadzony obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów niebezpiecznych oraz jednocześnie zniesione zostało obowiązujące zwolnienie, z którego korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości odpadów. Zmiany te dotkną przede wszystkim przedstawicieli branży beauty, w tym fryzjerów, barberów, makijażystki, wizażystki, stylistki paznokci, rzęs czy brwi. Więcej informacji pod linkiem. 

Od 2025 r. wprowadzono również obowiązek segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych na 6 frakcji. Najważniejszą zmianą jest rezygnacja z obowiązku segregowania odpadów BiR w miejscu ich powstawania – przedsiębiorca może zlecić to innemu uprawnionemu podmiotowi, który posiada zezwolenia i wpis do BDO pod warunkiem zawarcia odpowiedniej umowy. Więcej informacji we wpisie pod linkiem. 

Zawarte w projekcie rozporządzenia PPWR regulacje dotkną wszystkich przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach. Do tego grona zaliczają się też producenci kosmetyków. Przypomnijmy, że obecnie obowiązująca dyrektywa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych nie wprowadza żadnych szczególnych wymogów dotyczących całego cyklu życia opakowań kosmetycznych. Niedługo jednak czeka nas prawdziwa opakowaniowa rewolucja w branży kosmetycznej.

Wraz z wejściem w życie postanowień rozporządzenia PPWR, branżę kosmetyczną zaczną obowiązywać następujące wymagania:

• minimalizacja opakowań,
• przydatność opakowań do recyklingu,
• obowiązkowe użycie recyklatów,
• konieczność ograniczenia niektórych formatów opakowań (np. miniproduktów hotelowych),
• obowiązkowe oznakowanie opakowań co do sposobu sortowania i przydatności do ponownego użycia,
• ponowne wykorzystanie opakowań transportowych i zbiorczych,
• obowiązek ograniczenia wykorzystywania opakowań biodegradowalnych i kompostowalnych.

Przyjęty przez PE projekt rozporządzenia opakowaniowego obliguje producentów opakowań kosmetycznych do maksymalnego ograniczenia ich masy i objętości. Musi się to jednak odbyć bez uszczerbku dla bezpieczeństwa pakowanych w nie produktów oraz dla funkcjonalności samych opakowań. Funkcjonalność ta rozumiana jest przez pryzmat następujących kryteriów:

• ochrona produktu,
• procesy produkcji i napełniania opakowań,
• logistyka,
• wymogi dotyczące informacji,
• higiena i bezpieczeństwo,
• wymogi prawne,
• zawartość materiałów pochodzących z recyklingu, możliwość recyklingu i ponownego użycia.

Z rynku znikną więc opakowania wielowarstwowe, o podwójnych ściankach, z fałszywym dnem i innymi elementami, których celem jest jedynie wizualne zwiększenie objętości.

Minimalizacja objętości odbije się też na opakowaniach transportowych i zbiorczych, w których współczynnik pustej przestrzeni będzie mógł wynosić maksymalnie 40%.

Przydatność do recyklingu opakowań na kosmetyki oceniana będzie zgodnie z kryteriami, które zostaną wdrożone dwuetapowo. W I etapie, prawdopodobnie od 1 stycznia 2030 r., każde opakowanie będzie musiało spełniać unijne kryteria projektowania dla recyklingu (Design for Recycling), które uwzględniają stan techniki, zbiórki i sortowania. W II etapie wdrażanym od 1 stycznia 2035 r. opakowania będą musiały spełnić kryteria DfR oraz dodatkowe kryterium świadczące o ich recyklowalności „na dużą skalę”.

Za sprawą rozporządzenia PPWR pojawi się więc konieczność ekoprojektowania wszystkich opakowań, czyli projektowania ich z myślą o późniejszym recyklingu.

Opakowania na kosmetyki będą zaliczane do różnych klas przydatności do recyklingu, z których najwyższa będzie klasa A, oznaczająca przydatność do recyklingu 95% lub więcej masy opakowania. Opakowania, których przydatność do recyklingu będzie niższa niż 70% masy (klasa E lub niższa), nie będą mogły zostać wprowadzone do obrotu w UE. Z klasą przydatności do recyklingu będzie związana też wysokość opłaty produktowej (ekomodukacja).

Projekt rozporządzenia PPWR przewiduje też obligatoryjne wykorzystanie tworzyw sztucznych odzyskanych z odpadów pokonsumenckich (recyklatów) do produkcji opakowań kosmetycznych. Sposób jego wyznaczania (na jednostkę opakowania, na portfolio produktów danego producenta lub w na inną jednostkę) nie został jeszcze ostatecznie potwierdzony, podobnie z resztą jak zaproponowane branży kosmetycznej poziomy wykorzystania recyklatu. Początkowo miały one wynosić 10% recyklatu do 2030 r. i 55% do 2040 r. O tym, czy propozycje te zostaną utrzymane czy zwiększone dowiemy się prawdopodobnie pod koniec bieżącego roku.

Wychodząc naprzeciw projektowanym przepisom, czołowi gracze branży kosmetycznej stale poszerzają ofertę produktów w opakowaniach z recyklatu lub z dodatkiem recyklatu. Takie ekologiczne opakowania kosmetyczne często są też zminimalizowane.

Nie wszystkie rodzaje opakowań doczekają się gruntownej zmiany – niektóre z nich zostaną zupełnie zakazane. Mowa tu o miniaturowych kosmetykach hotelowych. Ten format opakowań Komisja Europejska oceniła jako nadmierny lub zbędny.

Po wejściu w życie PPWR na drogeryjnych pólkach pozostaną jednak podróżne minikosmetyki o pojemności do 100 ml – zakaz obejmie jedynie produkty hotelowe. Nie od dziś wiadomo jednak, że KE może w przyszłości rozszerzyć katalog zakazanych opakowań.

Celem rozporządzenia PPWR jest również ujednolicenie oznaczeń na opakowaniach. Będą one musiały jasno wskazywać skład materiałowy opakowań, co ma ułatwić sortowanie odpadów opakowaniowych przez konsumentów. Na opakowaniach wielokrotnego użytku znajdzie się natomiast kod QR lub inna informacja, która ułatwi ich ponowne wykorzystanie.

Wraz z wprowadzeniem nowego oznakowania, zakazane zostanie umieszczanie na etykietach oraz na całym opakowaniu informacji, które mogłyby zdezorientować lub wprowadzić w błąd konsumentów.

Wszystkie wymogi przewidziane w projekcie rozporządzenia PPWR mają za zadanie ograniczenie zużycia surowców pierwotnych, zahamowanie tempa wzrostu ilości wytwarzanych opakowań oraz zwiększenie udziału materiałów z recyklingu w niemal wszystkich opakowaniach, nie tylko kosmetycznych. Skutkiem ich wdrożenia ma być przybliżenie całej UE do realizacji celu, jakim jest niskoemisyjna gospodarka o obiegu zamkniętym.

Przepisy PPWR obejmują cały cykl życia opakowań, kładąc szczególny nacisk na projektowanie z myślą o późniejszym recyklingu oraz zamykanie obiegu surowców. Wynika to m.in. z faktu, że opakowania z tworzyw sztucznych są wysokoemisyjne, a pod względem zużycia paliw kopalnych recykling powstałych z nich odpadów jest pięć razy korzystniejszy niż spalanie z odzyskiem energii[i].

Ostateczny tekst rozporządzenia PPWR został przyjęty przez Parlament Europejski 24 kwietnia 2024 r. Zgodnie z przewidywaniami, Rada potwierdzi przyjęcie rozporządzenia najpóźniej do końca bieżącego roku, a nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2026 r.