Recykling nigdy nie był prostszy niż dzisiaj. Opakowania są oznakowane, społeczeństwo jest edukowane, ale jednak nadal zdarzają się nam błędy w segregacji. Z czego to wynika? Problem pojawia się przy odpadach rzadszych i zmieszanych, np. pobudowlanych i remontowych — nie wiemy, gdzie wyrzucić ukruszony beton, resztki kafelków, czy styropian. Segregacja odpadów może być prosta — wystarczy kilka edukacyjnych porad — dlatego z dzisiejszego wpisu dowiesz się, gdzie wyrzucić styropian.

W tym artykule odpowiemy na nurtujące pytania i udowodnimy, że utylizacja odpadów styropianu jest prostsza, niż się wydaje!

• do jakich pojemników wyrzucać odpady styropianowe?
• gdzie wyrzucać styropian po AGD albo RTV?
• czy styropian podlega recyklingowi?
• jak utylizować styropian?

Czyli nasz poradnik w pigułce na temat ilości odpadów styropianowych!

Styropian, czyli polistyren ekspandowany (EPS), to lekkie tworzywo składające się z granulek polistyrenu. Ma świetne właściwości izolacyjne i jest odporny na działanie soli oraz zasad. Dzięki temu chętnie stosowany jest w budownictwie i pakowaniu delikatnych produktów — np. filiżanek. Proces produkcyjny jest kilkuetapowy – polistyren rozpuszcza się w odpowiednich rozpuszczalnikach, a następnie dodaje się gaz (zazwyczaj pentan), co powoduje ekspandowanie granulek w znane nam kulki styropianu. Gotowy materiał formuje się w odpowiednie kształty, chłodzi, a potem tnie na wymiar. Dlaczego ważna jest prawidłowa utylizacja styropianu? Jak widać po procesie produkcji — nie jest to biodegradowalny materiał, więc nieodpowiednie wyrzucanie styropianu może doprowadzić do poważnego zanieczyszczenia gleb i wód gruntowych. Rodzaje styropianu są często opisane na opakowaniach, co ma być podpowiedzią dla konsumenta jak postępować z odpadami styropianowymi.

Ilość odpadów budowlanych po remontach potrafi przytłoczyć nawet najwytrwalszych. Wiele osób zleca firmom, takim jak Interzero wywóz odpadów budowlanych —ale gdzie są wyrzucane kawałki styropianu i co się dzieje, gdy znajdą się w nieprawidłowym pojemniku? Nieprawidłowa utylizacja styropianu może prowadzić do szeregu negatywnych skutków zarówno dla ludzi jak i dla środowiska. Po pierwsze — nie jest to materiał biodegradowalny — opakowania styropianowe rozkładają się nawet 1000 lat, a w międzyczasie polistyren zanieczyszcza glebę i wodę. Co więcej — zwierzęta często mylą opakowania styropianowe z pożywieniem, co prowadzi do zatrucia i śmierci. Ponadto błędne wybranie kontenera to przede wszystkim utrudnienia w płynnym recyklingu styropianu.

Polski system segregacji odpadów jest dość przejrzysty, aby utylizacja odpadów mogła przebiegać bezproblemowo. Większość stron urzędów miasta zamieszcza informację lub posiada własną wyszukiwarkę odpadów, pozwalająca przyporządkować dany rodzaj odpadów komunalnych do odpowiedniego kosza. Możesz również skorzystać ze strony Nasze Śmieci, gdzie znajdziesz wyszukiwarkę dot. zasad segregacji w danej gminie.

Styropian opakowaniowy poddawany jest recyklingowi pod warunkiem, że jest czysty. Do tej grupy zaliczają się m.in. opakowania po sprzęcie AGD, meblach oraz urządzeniach elektronicznych. Czysty styropian należy umieszczać w żółtych workach lub pojemnikach przeznaczonych na metale i tworzywa sztuczne. Tak wyrzucony zostanie poddany recyklingowi, co pozwala na powrót materiału do obiegu. Czysty styropian opakowaniowy podlega recyklingowi podobnemu do plastiku i tworzyw sztucznych.

Brudny styropian opakowaniowy (np. zużyte pojemniki po jedzeniu na wynos) nie nadaje się do recyklingu. Ten typ odpadów powinien być wyrzucany do czarnych worków lub pojemników na odpady zmieszane. Dlaczego? Usunięcie tłustych plam czy resztek organicznych jest kosztowne i czasochłonne, przez co recykling styropianu staje się nieopłacalny. To jedyna prawidłowa utylizacja zabrudzonego styropianu.

Czy można wyrzucić styropian budowlany do zmieszanych lub tworzyw sztucznych? Niestety nie. Resztki płyt styropianowych należy umieszczać w przeznaczonych do tego specjalnych kontenerach na odpady budowlane. W przypadku większych ilości takich odpadów warto rozważyć skorzystanie z usług firmy zajmującej się profesjonalną utylizacją materiałów budowlanych. Firmy tego typu oferują transport, odpowiednie pojemniki i sprawdzone metody przetwarzania styropianu. To pozwala zadbać o środowisko i przestrzegać przepisy dotyczące gospodarki odpadami. Jeśli jednak mamy do czynienia z niewielką ilością styropianu budowlanego, możemy zająć się jego utylizacją we własnym zakresie. Odpady te można dostarczyć do lokalnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Zostaną właściwie posegregowane i przekazane do dalszego przetwarzania. Takie podejście pozwala w prosty sposób pozbyć się odpadów zgodnie z zasadami segregacji i ochrony środowiska.

• Ponowne użycie, jeśli styropian jest odpowiednio przycięty i pomalowany — przykładem będzie styropian elewacyjny, który może posłużyć za izolację w innym projekcie budowlanym lub do dekoracji.
• Oddanie bezpośrednio do firm zajmujących się utylizacją styropianu. W Polsce mamy przedsiębiorstwa, które obrały za cel recykling tego materiału.
• Upcykling — czyli zamiast wyrzucić zużyty styropian, przekształcamy go w coś nowego. Domowe ozdoby, a dla bardziej kreatywnych nawet meble, czy elementy architektoniczne.

Zanim postanowimy wyrzucić styropian opakowaniowy, zastanówmy się, czy nie możemy zrobić z niego użytku.

Odpowiednie zarządzanie odpadami jest ściśle związane ze śladem węglowym, który pozostaje w środowisku. Wszystkie kulki styropianowe, płyty styropianowe czy zabrudzony styropian, pozostają w ekosferze. Powyższe alternatywne sposoby utylizacji styropianu to jedynie kilka pomysłów. Gospodarka odpadami komunalnymi jeszcze nigdy w historii nie była na tak wysokim poziomie, jednak bez zaangażowanego, świadomego społeczeństwa nie da się wprowadzić pozytywnych zmian w środowisku. Dlatego zachęcamy do tego, by zastanowić się, gdzie dany odpad należy wyrzucić i czy wyrzucanie odpadów budowlanych bez dłuższej refleksji o ich ponownym zastosowaniu jest w porządku — dla nas samych. W końcu każdy z nas odpowiada za ekologię. Posiadasz większe ilości styropianu? Mamy nadzieję, że już wiesz, co możesz z nimi zrobić!

Bioodpady miały być źródłem ekologicznego nawozu i czystej energii, a ich przetwarzanie miało stanowić remedium na rosnące minimalne poziomy recyklingu odpadów komunalnych. Rzeczywistość okazała się jednak daleka od oczekiwań – system zbiórki odpadów bio nie jest w pełni efektywny, a drzemiący w tej frakcji potencjał zwykle marnuje się na składowiskach odpadów.

Obecnie w Polsce i w całej UE przetwarzamy jedynie niewielki odsetek wytwarzanych bioodpadów. Dotyczy to zarówno odpadów przemysłowych, jak i komunalnych. W raporcie Zero Waste i organizacji Bio-based Industries Consortium (BIC) Bio-waste generation in the EU: Current capture levels and future potential oszacowano, że każdy Polak może potencjalnie generować 247 kg bioodpadów. Na tę sumę składa się:

• 112 kg odpadów żywnościowych,
• 135 kg odpadów zielonych.

Obliczenia potencjału teoretycznego dokonano w oparciu o zbiór raportów publicznych oraz danych krajowych.

Z udostępnionych przez GUS danych wynika jednak, że selektywnej zbiórce poddajemy jedynie 52 kg odpadów bio. Skąd ta różnica? Najprawdopodobniej wynika ona z nieprawidłowej segregacji bioodpadów – zamiast do frakcji organicznej trafiają one do odpadów zmieszanych.

Zgodnie z wyliczeniami autorów raportu, w Polsce selektywnie zbiera się jedynie:

• 9% odpadów żywnościowych,
• 20% wszystkich bioodpadów (odpady spożywcze + zielone).

Średnia dla państw UE wynosi natomiast 24,9% dla odpadów spożywczych i 30% dla całej frakcji odpadów bio.

Jak konkludują autorzy raportu:

Wdrożenie strategii i praktyk zbierania odpadów spożywczych będzie jednym z głównych czynników zwiększających ogólny poziom recyklingu bioodpadów w najbliższej przyszłości.

Przywołany raport Zero Waste i organizacji Bio-based Industries Consortium (BIC) wskazuje, że aż 75% wytwarzanych w UE odpadów żywnościowych pozostaje niezagospodarowana. Skutkuje to utratą cennych zasobów, które można by przetworzyć na naturalny nawóz i alternatywne paliwo, a także nadmiernymi emisjami metanu, do których dochodzi na składowiskach odpadów. Aby przeciwdziałać marnotrawstwu, polscy przedsiębiorcy działający w branży gastronomicznej i nie tylko mają obowiązek zawarcia umowy na odbiór i zagospodarowanie wytwarzanych przez siebie odpadów spożywczych. Umowę tę mogą zawrzeć z przedsiębiorstwem komunalnym albo z wyspecjalizowaną firmą odbierającą odpady, jaką jest Interzero.

Współpraca z Interzero w zakresie odbioru odpadów spożywczych z firm i instytucji to gwarancja ich prawidłowego zagospodarowania. Odbierane przez nas odpady gastronomiczne przekazywane są do wyspecjalizowanych zakładów przetwórczych – kompostowni i biogazowni, w których poddawane są procesom kompostowania i fermentacji. Profesjonalny odbiór odpadów żywnościowych jest jednym z najlepszych sposobów na urzeczywistnienie idei gospodarki o obiegu zamkniętym oraz na uniknięcie prawnych konsekwencji, z którymi wiąże się nieprawidłowe zagospodarowanie odpadów bio.

Wytwarzane w przedsiębiorstwach odpady żywnościowe mogą być też zagospodarowane u źródła, w miejscu ich wytworzenia. W tym celu Interzero oferuje gamę elektrycznych kompostowników do użytku przemysłowego. Umożliwiają one zmniejszenie objętości odpadów nawet o 90% oraz przetworzenie ich w doskonałe, bogate w składniki odżywcze podłoże (prekompost), które można wykorzystać jako polepszacz gleby, paliwo z biomasy lub surowiec do fermentacji beztlenowej. Cały proces zajmuje jedynie 24 godziny, a dzięki systemowi dezodoryzacji jest wolny od nieprzyjemnych zapachów.

W ofercie kompostowników Oklin znajduje się też urządzenie do użytku domowego. Kompaktowy kompostownik elektryczny Oklin GG-02 może być ustawiony w kuchni bądź spiżarni, stanowiąc wygodniejszą i szybszą alternatywę dla kompostowania odpadów kuchennych w tradycyjnych kompostownika.

Wytwarzane w gospodarstwach domowych bioodpady, które nie zostaną zagospodarowane u źródła, muszą być selektywnie zbierane, a następnie odbierane przez gminy. Obecnie funkcjonujące systemy zbiórki nie są jednak doskonałe. Aby ułatwić gminom realizację zadań związanych ze skutecznym odbiorem, a następnie zagospodarowaniem odpadów bio, IOŚ-PIB opracował Katalog dobrych praktyk w zbieraniu bioodpadów, który prezentuje przykłady sprawnych systemów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji w Polsce i Europie.

Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska, bioodpady stanową ok. 34% strumienia wszystkich odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Unii Europejskiej. W Polsce w 2023 r. odsetek ten wyniósł 37,4%. Biorąc pod uwagę fakt, że już od 2025 r. gminy będą musiały osiągnąć wymagany przepisani unijnymi 55% poziom recyklingu odpadów komunalnych, konieczne będzie położenie nacisku na recykling bioodpadów jako najliczniejszej frakcji. Czy to możliwe? O bolączkach i wyzwaniach gospodarki odpadami bio rozmawialiśmy z Janem Kolbuszem, Głównym Technologiem i Prezesem Mikrobiotech w podcaście Eko Bez Kantów Czysta energia i żyzna gleba. Jak uwolnić potencjał bioodpadów?

Źródła:

1. https://biconsortium.eu/publication/bio-waste-generation-eu-current-capture-levels-and-future-potential-0
2. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2024,1,25.html
3. https://magazynbiomasa.pl/bioodpady-komunalne-jaki-to-potencjal-sprawdz-koniecznie/

Wraz z początkiem roku rozpoczyna się też okres sprawozdawczy, w którym przedsiębiorcy zarejestrowani w BDO i prowadzący ewidencję odpadów muszą złożyć sprawozdania za rok 2024. Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje oraz odpowiedzi na najczęstsze pytania o sprawozdania odpadowe BDO.

Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami należy złożyć do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy. Termin składania sprawozdań BDO za 2024 r. upływa jednak 17 marca 2025 r. Dlaczego 17, a nie 15 marca? W 2025 r. 15 marca przypada w sobotę, dlatego z mocy ustawy termin na złożenie sprawozdania BDO zostaje przesunięty na następny dzień roboczy, czyli na poniedziałek 17 marca.

Dotyczy to oczywiście przedsiębiorców, którzy nadal prowadzą działalność. Przedsiębiorcy, którzy zamykają swoją firmę, mają obowiązek złożenia sprawozdania w terminie 7 dni od zakończenia działalności.

Roczne sprawozdanie BDO, zwane fachowo rocznym sprawozdaniem o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami, za rok 2024 mają obowiązek złożyć wszystkie podmioty, które:

• w 2024 r. podlegały obowiązkowi prowadzenia ewidencji odpadów w BDO (wytwarzały odpady albo nimi gospodarowały),
• w 2024 r. w ramach swojej działalności wydobywały odpady ze składowiska lub ze zwałowiska odpadów na podstawie zgody na wydobywanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów w fazie poeksploatacyjnej.

Przypominamy, że obowiązek złożenia rocznego sprawozdania dotyczy również podmiotów prowadzanych uproszczoną ewidencję odpadów w BDO!

Nie posiadasz numeru BDO? Sprawdź, czy masz obowiązek rejestracji w BDO!

Podmioty, które w 2024 r. nie wytwarzały ani nie przetwarzały odpadów, nie mają obowiązku składania sprawozdania zerowego.

Roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami należy złożyć do marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce wytwarzania, zbierania lub przetwarzania odpadów. Jeśli wytwarzasz, przetwarzasz lub zbierasz odpady na terenie kilku województw, to masz obowiązek złożyć sprawozdania do marszałków wszystkich województw, na terenie których prowadzisz tę działalność.

Sprawozdanie może być wypełnione i złożone wyłącznie elektronicznie, przez indywidualne konto w systemie BDO. Każdy przedsiębiorca może zrobić to we własnym zakresie lub powierzyć swój obowiązek ekspertom Interzero, zyskując gwarancję sprawnego, rzetelnego i terminowego przygotowania, a następnie złożenia sprawozdań. Skontaktuj się z nami i otrzymaj najlepszą ofertę na przejęcie obowiązku sprawozdawczego BDO!

W zależności od obszarów działalności danego podmiotu, roczne sprawozdanie o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami za 2024 r. może zawierać informacje o:

• masie i rodzajach odpadów,
• sposobie gospodarowania odpadami (dotyczy tylko podmiotów gospodarujących odpadami),
• instalacjach i urządzeniach służących do przetwarzania tych odpadów, włącznie z danymi technicznymi maszyn oraz informacjami o funkcjonowaniu instalacji i urządzeń: liczbie godzin pracy na dobę, terminach i czasie awarii lub postojów (dotyczy tylko podmiotów przetwarzających odpady),
• ilości siarczanów lub chlorków w odpadach przypadających na Mg wyprodukowanego dwutlenku tytanu (dotyczy podmiotów posiadających lub przetwarzających odpady pochodzące z procesów wytwarzania dwutlenku tytanu),
• masie i rodzajach wytworzonych odpadów żywnościowych.

Co do zasady tak. Jeśli nie złożyłeś sprawozdania BDO w terminie, to powinieneś zrobić to niezwłocznie, nie czekając na ewentualną kontrolę lub wezwanie z urzędu. Dzięki temu masz szansę uniknąć dotkliwej kary finansowej. W uregulowaniu wszystkich zaległości sprawozdawczych pomogą Ci eksperci Interzero. Skontaktuj się z nami i przedstaw swoją sytuację, a pomożemy Ci zidentyfikować wszystkie zaległe obowiązki i dopełnić niezbędnych formalności.

Pamiętaj, że obowiązki sprawozdawcze Twojej firmy przedawniają się dopiero po 5 latach! Oznacza to, że urząd może wezwać Cię do złożenia sprawozdania nawet za okres do 5 lat wstecz, a dodatkowo nałożyć na twoją firmę grzywnę w wysokości do 5000 zł.

Recykling surowcowy polega na termicznym rozkładzie odpadów, w wyniku którego można uzyskać ciekłe węglowodory lub gazy będące składnikami do produkcji nowych surowców. Wykorzystywany jest do przetwarzania niektórych tworzyw sztucznych (np. PET-u, polietylenu, polipropylenu). Ten rodzaj recyklingu jest bardziej energochłonny oraz droższy od recyklingu materiałowego, lecz pozwala zawrócić do obiegu odpady, które są mocno zanieczyszczone albo niejednorodne (a więc nieprzydatne do recyklingu materiałowego).

Zdaniem ekspertów, recykling chemiczny powinien być uzupełnieniem recyklingu mechanicznego stosowanego obecnie do przetwarzania ok. 80% tworzyw sztucznych. Dyrektor zarządzająca Fundacji Plastics Europe Polska, dr inż. Anna Kozera-Szałkowska, upatruje w nim szansę na zawrócenie do obiegu surowców, które mogą być wykorzystywane do kontaktu z żywnością lub w zastosowaniach medycznych[i].

[i] Punkt zero recyklingu w Polsce, https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2024/12/raport-punkt-zero-recyklingu-w-polsce.pdf

W procesie recyklingu chemicznego wykorzystuje się 2 podstawowe reakcje: zrywania oraz tworzenia nowych wiązań chemicznych. Oznacza to, że cząstka tworzywa sztucznego (polimeru) jest rozrywana na mniejsze drobinki (w tym również monomery), z których w następnym etapie można wytworzyć nowe polimery. W ten sposób otrzymuje się tworzywa o identycznych właściwościach, jak tworzywa pierwotne pozyskane z ropy naftowej.

Najważniejszymi technologiami stosowanymi podczas procesu recyklingu chemicznego są:

• piroliza – rozkład termiczny przebiegający bez dostępu tlenu. W jej wyniku powstaje m.in. olej pirolityczny, z którego, po oczyszczeniu i specjalistycznej obróbce, można otrzymać etylen i propylen, a więc monomery będące podstawowymi surowcami do produkcji polietylenu i polipropylenu,
• zgazowanie – rozkład termiczny zachodzący przy dostępie tlenu. W tym procesie mogą być przetwarzane niemal wszystkie tworzywa sztuczne,
• solwoliza – reakcja wymiany pomiędzy cząsteczkami polimeru i rozpuszczalnika. Wykorzystywana jest głównie do przetwarzania PETu.

Piroliza i zgazowanie nie mieszczą się jednak w ustawowej definicji recyklingu – uzyskane w tych procesach materiały czasem wykorzystuje się jako paliwo. Dochodzi więc „jedynie” do odzysku energii, który nie może być uznany za recykling. Mimo to piroliza jest obiecująca metodą, dzięki której możliwe jest wytworzenie polimerów o właściwościach identycznych, jak polimery pierwotne.

Recykling chemiczny nie jest obecnie stosowany na dużą skalę. W publikacji Plastics Europe[i] wskazano, że w 2023 r. w Europie w tym procesie wytworzono zaledwie 0,12 mln ton tworzyw sztucznych. Wielu ekspertów uważa jednak, że metoda ta powinna, a nawet musi być popularyzowana, zwłaszcza w kontekście nieustannego dążenia do wzrostu poziomów recyklingu tworzyw sztucznych. Jak podkreśla dr inż. Anna Kozera-Szałkowska, usankcjonowanie technologii recyklingu chemicznego jest konieczne również z uwagi na zbliżające się regulacje prawne dotyczące wzrostu zawartości recyklatów w opakowaniach użytkowych[ii].

W Interzero doskonale rozumiemy te potrzeby i od dawna podejmujemy działania, by zwiększyć skalę recyklingu chemicznego, a jednocześnie zmniejszyć masę surowców trafiających do recyklingu termicznego, tj. do spalarni odpadów. W tym celu opracowaliśmy specjalny proces sortowania zmieszanych tworzyw sztucznych, które do tej pory kierowano do spalania. W naszej metodzie odpady nie są sortowane na monomateriały, lecz na strumienie precyzyjnie dostosowane do wymogów recyklingu chemicznego.

W 2023 r. wspólnie z OMV rozpoczęliśmy budowę największej sortowni odpadów z tworzyw sztucznych, które będą następnie trafiały do recyklingu chemicznego. Nowa inwestycja Interzero i OMV, która zostanie oddana do użytku już w 2026 r., będzie miała moc przerobową sięgającą 260 tys. zmieszanych tworzyw sztucznych rocznie.

Poznaj wszystkie inicjatywy Interzero na rzecz recyklingu chemicznego.

[i] Plastics Europe, Tworzywa – Fakty 2024 w pigułce, https://plasticseurope.org/pl/knowledge-hub/tworzywa-fakty-w-pigulce-2024/

[ii] Punkt zero recyklingu w Polsce, https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2024/12/raport-punkt-zero-recyklingu-w-polsce.pdf

Z nowym rokiem weszło w życie nowe rozporządzenie (Dz.U. 2024 poz. 1644), w którym z listy kodów odpadów zwolnionych z ewidencji usunięto 5 kodów odpadów niebezpiecznych, w tym 2 ściśle dotyczące branży beauty. Niestety, zniknie obowiązujące jak na razie zwolnienie, z którego chętnie korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych. Jak się przygotować na nowe obowiązki związane z ochroną środowiska?

Rejestracja w BDO to zmiana dla dziesiątek tysięcy fryzjerów, kosmetyczek i innych usługodawców z branży beauty, którzy do tej pory wytwarzali <200 kg/rok odpadów o kodzie 15 01 10*. System BDO to Baza Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami – czyli system pozwalający na elektroniczną realizację obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych w Polsce. Nie jesteś pewny, czy Twój biznes również musi się zarejestrować w BDO? A może nie chcesz się tym zajmować i wolisz, aby sprawę przejęli specjaliści? Na stronie rejestracji w BDO dla kosmetyczek i fryzjerów znajdziesz formularz – możesz się skontaktować z ekspertami z naszej firmy, którzy przejmą ten obowiązek. Działamy szybko, bo robimy to od lat – a Ty zyskujesz cenny czas, który można poświęcić na inne sfery prowadzenia biznesu. Jeśli potrzebujesz więcej informacji o systemie BDO, zobacz nasz darmowy webinar o BDO.

Cenisz swoje ciężko zarobione pieniądze? To kolejny powód, aby dopilnować wpisu w BDO. Zacznijmy od najłagodniejszej kary – czyli tej za brak sprawozdania BDO. Jeżeli podmiot obowiązany do sporządzenia rocznego sprawozdania o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami nie składa tego sprawozdania, podlega karze grzywny – od 20 do 5000 złotych. Kara za brak wpisu do BDO oscyluje już natomiast w granicach od 5000 do 1 000 000 złotych. To nie są jednak jedyne zmartwienia przedsiębiorców. Za gospodarowanie odpadami niezgodnie z informacjami zawartymi we wpisie do rejestru grozi kara aresztu lub grzywny – podobnie jak za złożenie wniosku niezgodnego ze stanem faktycznym. Warto też wiedzieć, jakie są rodzaje odpadów i które z nich są generowane przez nasze przedsiębiorstwo. Za mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów lub mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne grozi administracyjna kara pieniężna od 5 000 do 1 000 000 złotych.

To odpady stanowiące szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska naturalnego. Ich unieszkodliwianie odbywać się może jedynie w specjalnie do tego przystosowanych zakładach oraz pod restrykcyjną kontrolą. Kod 15 01 10* to opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone. Konkretne przykłady? Puszki po farbach, utleniaczach, rozjaśniaczach, opakowania po acetonach, cleanerach, opakowania po produktach zawierających wysokie stężenie kwasów, czy opakowania po klejach.

Szukasz firmy, która przeprowadzi Twój biznes przez wpis do BDO? Wypełnij prosty formularz dla salonów kosmetycznych, fryzjerskich i całej branży beauty – skontaktujemy się z Tobą!

1 stycznia 2025 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska, która znacząco obniżyła stawki opłaty produktowej za szklane opakowania zbierane w ramach systemu kaucyjnego. Zgodnie z nowymi przepisami, za każdy kilogram szklanych butelek wielokrotnego użytku wprowadzający zapłacą:

• 0,01 zł (zamiast 0,10 zł) w 2025 r.,
• 0,05 zł (zamiast 1 zł) w 2026 r.,
• 0,25 zł (zamiast 5 zł) w 2027 r. i w latach następnych.

Przypomnijmy, że poprzednie przepisy przewidywały jednolite stawki dla wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym. Z czego więc wynika ta zmiana?

Nowelizacja rozporządzenia miała na celu urealnienie stawek opłaty produktowej. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu nowego rozporządzenia, masa butelki szklanej jest wielokrotnie wyższa niż masa butelki PET albo puszki o identycznej pojemności. Na podstawie przywołanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska danych, masy półlitrowych opakowań objętych systemem kaucyjnym wynoszą odpowiednio:

• butelka PET – 13 g,
• puszka na napoje – 14 g,
• szklana butelka – 315 g.

Oznacza to, że na 1 kilogram opakowań przypada:

• 77 butelek PET,
• 71 puszek,
• zaledwie 3 butelki szklane.

Zgodnie z zasadą mówiącą, że zaśmieca liczba opakowań, a nie ich masa, stawki opłaty produktowej za opakowania szklane zostały znacznie obniżone.

Poznaj kompleksowe usługi Interzero dla uczestników systemu kaucyjnego >>

Obniżenie opłaty produktowej za opakowania szklane podyktowane było nie tylko kwestiami ekonomicznymi, ale też ekologicznymi. Stosowanie opakowań wielokrotnego użytku ma pozytywny wpływ na środowisko i przybliża nas do urzeczywistnienia idei GOZ. Wykorzystywanie szklanych butelek zwrotnych zmniejsza skalę produkcji nowych butelek, a tym samym redukuje emisję dwutlenku węgla, zużycie energii elektrycznej i surowców.

Utrzymanie dotychczasowych, jednolitych stawek opłaty produktowej dla wszystkich tych rodzajów opakowań mogłoby sprawić, że wprowadzający odejdą od ich wykorzystywania i zamienią „drogie” wielorazowe szkło na znacznie „tańsze” jednorazowe tworzywa sztuczne. Rezygnacja ze szklanych butelek wielorazowego użytku byłaby natomiast krokiem wstecz, który oddaliłby nas od przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Zobacz również:

• 9 miesięcy opóźnienia w systemie kaucyjnym. Co to oznacza dla branży opakowaniowej?
• Butelkomaty Sielaff – najlepsze maszyny do systemu kaucyjnego

Źródła:

• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001960/O/D20241960.pdf
• https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12389300/katalog/13079739#13079739

Zgodnie z przepisami nowelizacji, od 1 stycznia 2025 r. każda gmina ma obowiązek zorganizowania selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych, do których zaliczamy m.in. zużytą odzież i obuwie, tekstylia domowe (pościel, zasłony) i inne wyroby z tkanin. Minimum jakie muszą zapewnić samorządy, to możliwość oddawania wszystkich odpadów tekstylnych do lokalnego PSZOK-u.

Obecnie nie jest planowane odgórne wprowadzenie dodatkowego, szóstego już, pojemnika przeznaczonego wyłącznie na odpady tekstylne ani zobowiązanie gmin do odbierania tej frakcji odpadów z posesji. Gminy mają jednak dowolność w organizacji dodatkowych sposobów zbiórki odpadów tekstylnych, np. odbiorów ich bezpośrednio z gospodarstw domowych lub utworzenia dodatkowych punktów zbiórki. Podobne rozwiązanie od niedawna testuje Częstochowa, która umożliwia swoim mieszkańcom bezpłatne oddanie odpadów tekstylnych po wcześniejszym telefonicznym umówieniu terminu odbioru.

Wprowadzenie obowiązku selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych wynika z transpozycji do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19.11.2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy. Art. 11 ust. 1 dyrektywy zobowiązuje wszystkie na państwa członkowskie UE do prowadzenia selektywnej zbiórki minimum następujących frakcji: papieru, metalu, tworzyw sztucznych, szkła oraz tekstyliów. Ta ostatnia frakcja jest obowiązkowo zbierana na terenie całej UE właśnie od 1 stycznia 2025 r.

Przypomnijmy, że Unia Europejska nadal prowadzi prace nad wdrożeniem legislacji mających zwiększyć skuteczność zbiórki odpadów tekstylnych oraz nałożyć dodatkowe obowiązki na producentów tekstyliów, zwane systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Na mocy przepisów ROP, wprowadzający tekstylia mają zostać obciążeni kosztami związanymi z odbiorem, segregacją i recyklingiem wytworzonych z nich odpadów.

Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych oznacza nowe obowiązki nie tylko dla gmin, ale też dla ich mieszkańców. Od nowego roku zakazane jest wyrzucanie tekstyliów do kosza na odpady zmieszane. Kary za nieprzestrzeganie nowych zasad lub za nieprawidłowe sortowanie odpadów mogą wynieść od 200 do 400% podstawowej opłaty za odbiór odpadów. Należy podkreślić, że kary te nie są jednorazowe – jeśli mieszkańcy posesji nadal nie będą przestrzegać ustawowych obowiązków, kary finansowe mogą zostać naliczone też w kolejnych miesiącach.

Mechanizm naliczania takich karnych opłat jest nam już doskonale znany – analogiczne konsekwencje spotkają nas również za nieprawidłowe sortowanie pozostałych frakcji odpadów, dla których istnieje obowiązek selektywnej zbiórki (szkło, metal i tworzywa sztuczne, papier, odpady bio). Dlaczego o tym przypominamy? Otóż, przeprowadzone przez nas w 2023 r. badanie wykazało, że jedynie 62% Polaków segreguje odpady na wszystkie wymagane frakcje, a jeszcze mniej, bo 43% deklaruje, że potrafi robić to prawidłowo. Więcej wniosków znajdziesz w raporcie z badań Pakujemy się w kłopoty.

Wbrew pozorom, od stycznia nie mamy obowiązku oddawania wszystkich zużytych tekstyliów do PSZOK. Używane tekstylia w dobrym stanie można przekazać organizacjom charytatywnym (np. PCK, Caritas, domom samotnej matki, schroniskom dla bezdomnych) lub wyrzucić do kontenera na odzież używaną.

Alternatywne punkty zbiórki tekstyliów oferują również ich producenci, dając konsumentom możliwość oddania starych ubrań lub obuwia w swoich sklepach. W większości przypadków mogą być to produkty dowolnej marki, które zostaną następnie przekazane do recyklingu, poddane upcyclingowi lub ponownie wprowadzone do sprzedaży w sklepach typu second hand.

Jako przedstawiciele branży odpadowej i recyklingu gorąco zachęcamy do działania w duchu naszej idei Razem dla świata bez odpadów która zakłada nie tylko prawidłowe postępowanie z odpadami tekstylnymi, ale też zapobieganie ich generowaniu. Jak to zrobić? Poznaj 5 sposobów na ekologiczną modę i zrównoważoną garderobę.

Zmianą, która dotknie wszystkich przedsiębiorców wpisanych do rejestru BDO jest podwyżka opłaty rocznej i rejestrowej. Podyktowana jest ona m.in. rosnącymi kosztami utrzymania, prowadzenia i rozwoju BDO.

Od 2025 r. stawki opłaty za BDO wyniosą:

• 200 z dla mikroprzedsiębiorców (podwyżka ze 100 zł),
• 800 zł dla pozostałych przedsiębiorców (podwyżka z 300 zł).

Przypomnijmy, że termin wniesienia opłaty rocznej za dany rok kalendarzowy upływa wraz z końcem lutego – w 2025 r. będzie to więc 28 lutego. W tym terminie należy wnieść opłatę roczną w nowej wysokości.

Dowiedz się więcej o podwyżkach opłat za BDO w 2025 r.

Od 2025 r. wprowadzony zostanie obowiązek prowadzenia ewidencji wszystkich odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez przedsiębiorców. Oznacza to, że znikną dotychczas obowiązujące zwolnienia, z których chętnie korzystały podmioty wytwarzające niewielkie ilości odpadów niebezpiecznych, w tym kosmetyczki i fryzjerzy. Przedsiębiorcy prowadzący salony kosmetyczne i fryzjerskie mogą zlecić rejestrację w BDO Interzero – szybko, wygodnie i w 100% online.

Więcej o nowych obowiązkach branży beauty przeczytasz w artykule: Salony kosmetyczne i fryzjerskie z obowiązkiem rejestracji w BDO >>

Obowiązek ewidencjonowania obejmie odpady niebezpieczne o następujących kodach:

• 3 02 08* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe,
• 15 01 10* Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone,
• ex 15 01 11* Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego inne niż z azbestu, włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi,
• 16 02 13* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12,
• 16 06 03* Baterie zawierające rtęć.

Wytwarzasz takie odpady niebezpieczne? Sprawdź, czy musisz zarejestrować firmę w BDO w 2025 r.!

Od stycznia 2025 r. wejdzie w życie obowiązek segregacji odpadów budowlanych i rozbiórkowych na 6 frakcji. Najnowszą zmianą jest jednak odejście od konieczności zapewnienia segregacji odpadów BiR w miejscu ich wytworzenia – przedsiębiorca będzie mógł przekazać obowiązek ich wysegregowania innemu podmiotowi posiadającemu stosowne zezwolenia i wpisy w BDO pod warunkiem podpisania stosownej umowy.

W poprzedniej wersji przepisów ustawodawca zobowiązywał każdego wytwórcę odpadów budowlanych i rozbiórkowych do ich segregacji u źródła. W wyniku nowelizacji ustawy o odpadach wprowadzono możliwość wysegregowania odpadów poza miejscem ich wytworzenia, nie zwalniając jednak przedsiębiorcy z odpowiedzialności za zapewnienie realizacji tego obowiązku.

Poznaj nowe zasady gospodarowania odpadami budowanymi i rozbiórkowymi w 2025 r.

W 2025 r. nie będzie możliwości wystawiania dokumentów DPR i EDPR w systemie BDO. Wprowadzenie Modułu Potwierdzeń, który miał pozwalać na cyfrowe generowanie tych dokumentów, zostało przesunięte na 1 stycznia 2027 r. Od tej daty przedsiębiorcy zyskają możliwość elektronicznego wystawiania DPRów i EDPRów dla opakowań i produktów oraz zaświadczeń dla sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz dla baterii i akumulatorów.

W latach 2025-2026 dokumenty potwierdzające recykling nadal będą wystawiane w formie papierowej.

Od 2025 r. podniesione zostaną limity dotyczące wydatkowania środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na cele związane z funkcjonowaniem BDO. Ma to na celu zapewnienie dalszego, bezproblemowego dostępu do BDO, a także utrzymanie obecnego poziomu cyberbezpieczeństwa i finansowanie rozwoju systemu.

Co więcej, wpływy z tytułu opłat rejestrowych i rocznych za wpis do BDO będą bezpośrednim przychodem NFOŚiGW.

Jedynie 8% samodzielnych wprowadzających osiągnęło minimalne ustawowe poziomy recyklingu w 2022 r.  – wynika z raportu IOŚ-PIB Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r. W tym samym okresie organizacje odzysku osiągnęły lub nawet przekroczyły roczne poziomy recyklingu dla wszystkich rodzajów odpadów opakowaniowych.

Spośród wprowadzających, którzy wybrali samodzielne zapewnienie recyklingu wytworzonych przez siebie odpadów opakowaniowych, aż 11 234 podmioty były zobowiązane do uzyskania wymaganych poziomów recyklingu, które w 2022 r. wynosiły:

• 30% dla odpadów z tworzyw sztucznych,
• 51% dla odpadów z aluminium,
• 55% dla odpadów z metali żelaznych,
• 66% dla odpadów z papieru i tektury,
• 62% dla odpadów ze szkła,
• 19% dla odpadów z drewna,
• 59% dla wszystkich powyższych rodzajów odpadów opakowaniowych łącznie.

Na podstawie danych pochodzących z rejestru BDO, eksperci IOŚ-PIB wyliczyli, że jedynie 8% samodzielnych wprowadzających osiągnęło wspomniane minimalne poziomy. Procentowy udział samodzielnych wprowadzających, którzy zdołali sprostać ustawowemu minimum obrazuje poniższy wykres:

Źródło: Raport Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r.

Na przeciwnym biegunie znajdują się organizacje odzysku, które w 2022 r. osiągnęły ustawowe poziomy recyklingu dla odpadów opakowaniowych z metali, szkła, papieru i tektury oraz przekroczyły wymagany poziom odzysku dla odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych[i].

Nieosiągnięcie przez przedsiębiorcę ustawowych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych skutkuje koniecznością naliczenia i wniesienia opłaty produktowej, która jest swego rodzaju podatkiem środowiskowym. Aby uniknąć obowiązku uiszczenia opłaty, przedsiębiorca może przekazać organizacji odzysku swój obowiązek recyklingu odpadów opakowaniowych wytworzonych z wprowadzonych przez niego opakowań i produktów w opakowaniach. Dzięki temu wprowadzający płaci jedynie stałą, niską kwotę z tytułu umowy z organizacją odzysku i nie musi zaprzątać sobie głowy zapewnieniem recyklingu odpadów.

Wylicz, ile możesz zaoszczędzić na opłacie produktowej >>

Interzero przejmuje od przedsiębiorców obowiązki recyklingu w zakresie:

• odpadów opakowaniowych,
• baterii i akumulatorów,
• produktów poużytkowych: opon, olejów i smarów,
• sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Dzięki temu każdy przedsiębiorca może kompleksowo przekazać nam ogół swoich obowiązków wynikających z wprowadzania na rynek opakowań i produktów. Sprawdź, jakim obowiązkom podlega Twoja firma!

Podpisując jedną umowę zyskasz pewność realizacji ciążących na Twojej firmie obowiązków zapewnienia ustawowych poziomów odzysku, recyklingu i przygotowania do ponownego użycia.

[1]Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce w 2022 r., https://ios.edu.pl/wp-content/uploads/2024/09/gospodarka-opakowaniami-i-odpadami-opakowaniowymi-w-polsce-w-2022-r-2.pdf

Każdego roku w Polsce marnuje się ok. 4,5 mln ton żywności, a czego aż 60% w gospodarstwach domowych. Dlaczego? Najczęstszymi deklarowanymi przez respondentów przyczynami wyrzucania jedzenia są:

• upływ terminu przydatności do spożycia – 60%,
• zbyt duże zakupy – 26%,
• niewłaściwe przechowywanie – 26%,
• zakup niesmacznych produktów – 25%,
• zakup produktów złej jakości – 17%,
• zbyt duże porcje posiłków – 18%,
• brak pomysłu na wykorzystanie produktów – 10%[i].

Ilość wyrzucanego jedzenia drastycznie wzrasta w okresie świąteczno-noworocznym. Szacuje się, że w tym czasie jedzenie wyrzuca aż 83% osób. 24 grudnia został nawet nieoficjalnie obwołany Dniem Świątecznego Marnowania Żywności – tylko w Polsce do koszy trafia wtedy aż 9,2 tys. ton jedzenia[ii]! Czy można temu zaradzić?

Ze względów środowiskowych zachęcamy przede wszystkim do umiaru, który jest jednym z najważniejszych składników naszego przepisu na świąteczny spokój. Zakładamy jednak, że skoro tu trafiłeś, to właśnie zmagasz się z problemem zagospodarowania jedzenia po świętach i poszukujesz rozwiązania najlepszego dla siebie i natury rozwiązania.

Remedium na większość z tych problemów jest foodsharing, czyli dzielenie się żywnością. Ruch ten zachęca do oddawania nadmiaru jedzenia osobom, które chętnie przyjmą je i dosłownie uratują przed zmarnowaniem. Warunek jest tylko jeden – żywność musi być nadal zdatna do spożycia.

Jednym ze sposobów na świąteczny foodsharing jest skorzystanie z jadłodzielni, zwanych też lodówkami społecznymi. Jadłodzielnie to ogólnodostępne lodówki, szafki, a czasem też małe pomieszczenia, które umożliwiają wymianę jedzenia. Można w nich nie tylko pozostawić świeże produkty lub potrawy, ale też wziąć to, co na półkach pozostawili inni.

Co oddawać do jadłodzielni? Jedynie takie jedzenie, które sami byśmy zjedli. Co ważne, może być ono po terminie przydatności do spożycia – produkty suche i sypkie, konserwy, przyprawy, a czasem nawet prawidłowo przechowywany nabiał często nadają się do spożycia po upływie daty wskazanej na opakowaniu. Oddając jedzenie do jadłodzielni warto jednak przestrzegać kilku zasad:

• produkty powinny być umieszczone w czystym opakowaniu i szczelnie zamknięte,
• na domowych daniach należy umieścić karteczkę z ich składem i datą przygotowania,
• można pozostawiać produkty uprzednio otwarte, jednak powinno się wskazać datę ich otwarcia (głównie w przypadku jedzenia, które szybko się psuje),
• jeśli potrawa wymaga przechowywania w niskiej temperaturze, to należy bezwzględnie umieścić ją w lodówce!

Wbrew pozorom, jadłodzielnie nie są domeną dużych miast – znajdziesz je też w małych miejscowościach!

Zobacz ogólnopolską mapę jadłodzielni

Przejdź do mapy jadłodzielni w Warszawie

Nie widzisz tu swojej lokalizacji? Spróbuj wyszukać ją np. w internetowej wyszukiwarce – sieć jadłodzielni stale się rozrasta, więc w Twojej okolicy mogą funkcjonować punkty, których jeszcze nie oznaczono na mapie.

Jadłodzielnie to nie jedyne miejsca, do których możesz oddać jedzenie po świętach (i nie tylko po świętach). Zobacz, gdzie jeszcze podzielisz się żywnością!

• Banki Żywności

To instytucje charytatywne, które przyjmują każdy rodzaj żywności, a następnie przekazują ją potrzebującym. Do takiego banku można oddać wszystkie produkty spożywcze (w tym produkty nietrwałe, np. pieczywo, nabiał, mięso, owoce i warzywa) na minimum 2 dni przed terminem przydatności do spożycia. W Polsce funkcjonuje 31 takich banków. Zobacz mapę Banków Żywności.

• Grupy na Facebooku i lokalne fora

Dzielenie się żywnością umożliwiają też media społecznościowe i lokalne grupy, które znajdziesz m.in. pod nazwami:

• jadłodzielnia online, foodsharing, freeganism,
• oddam, uwaga, śmieciarka jedzie (lub po prostu: śmieciarka),
• nie marnujemy jedzenia.

• Oddziały Caritas Polska

Caritas od dawna aktywnie działa na rzecz osób potrzebujących, a jednocześnie przeciwdziała marnowaniu żywności. Lokalne oddziały Caritas często przyjmują niepotrzebną żywność, która zalega w lodówce np. po świętach lub po evencie. Warto skontaktować się z najbliższą placówką Caritas i przekazać jej jedzenie, które następnie trafi do potrzebujących.

• Placówki dla osób w kryzysie bezdomności

Nadmiarowe jedzenie ze świąt chętnie przyjmują też noclegownie oraz schroniska dla osób w kryzysie bezdomności. Listę wszystkich takich placówek z podziałem na województwa znajdziesz na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Czasem jedzenie trzeba wyrzucić – jest zepsute, przesolone, przypalone, powodów może być mnóstwo. Warto jednak robić to z głową. Prawidłowo posortowane odpady ze stołu, lodówki lub kuchennej szafki można jeszcze poddać recyklingowi organicznemu, czyli kompostowaniu lub fermentacji.

Gdzie wyrzucić jedzenie? Większość żywności wyrzuca się do brązowego pojemnika na bioodpady. To właśnie do niego powinno trafić niepotrzebne, zepsute lub przeterminowane jedzenie, jednak z pewnymi wyjątkami. Resztki mięsa, wędlin oraz kości to odpady zmieszane, podobnie z resztą jak jajka, sery i inne produkty pochodzenia zwierzęcego. Bioodpadami nie są też zmieszane potrawy zawierające produkty odzwierzęce, np. sałatki lub sosy. Sprawdź, co wyrzucamy, a czego nie wyrzucamy do bioodpadów.

Alternatywą dla worka na bioodpady jest kompostownik: przydomowy, kuchenny lub elektryczny. Pozwala on zamienić bioodpady w naturalny i zupełnie darmowy nawóz do roślin, który może powstać już w 24 godziny! Takie możliwości stwarza chociażby kompostownik Oklin z linii Smart.

[i] Punkt zero recyklingu w Polsce, https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2024/12/raport-punkt-zero-recyklingu-w-polsce.pdf

[ii] Święta, święta i… do kosza. Wyrzucamy 1,6 kg świątecznego jedzenia na osobę, https://www.rp.pl/przemysl-spozywczy/art41538111-swieta-swieta-i-do-kosza-wyrzucamy-1-6-kg-swiatecznego-jedzenia-na-osobe