9 miesięcy opóźnienia w systemie kaucyjnym. Co to oznacza dla branży opakowaniowej?

Najważniejszą zmianą zatwierdzoną podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbyło się 29 października, jest przesunięcie uruchomienia systemów kaucyjnych – z planowanego pierwotnie 1 stycznia 2025 r. na 1 października 2025 r.

Skrócenie okresu referencyjnego ma umożliwić wprowadzającym oraz operatorom systemu kaucyjnego lepsze przygotowanie się do prowadzenia selektywnej zbiórki. Chodzi tu głównie o dostosowanie powierzchni jednostek handlowych (montaż butelkomatów, organizację systemu workowego), dzięki czemu system kaucyjny obejmie cały kraj, a wszyscy zainteresowani konsumenci zyskają możliwość zwrotu kaucji. Zmiany mają wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

Przypomnijmy, że dyskusja o możliwości odroczenia startu systemu kaucyjnego rozpoczęła się od wypowiedzi minister klimatu i środowiska Pauliny Hennig-Kloska, która 16 października stwierdziła, że system kaucyjny nie jest gotowy do wejścia w życie. 21 października na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się wprowadzona przez minister autopoprawka do ustawy opakowaniowej, która miała dać operatorom systemu kaucyjnego możliwość złożenia wniosku o przesunięcie terminu uruchomienia systemu z 1 stycznia 2025 r. na 1 lipca 2025 r. Ostatecznie na posiedzeniu rządu zadecydowano o jeszcze dalszym przesunięciu startu systemu kaucyjnego.

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt nowelizacji przewiduje możliwość zmiany dotychczas zezwoleń na prowadzenie systemu kaucyjnego w zakresie ograniczonym do zmiany terminu uruchomienia systemu na dzień 1 października 2025 r. Zgodnie z art. 7 projektu ustawy nowelizującej, będzie się ona odbywała na wniosek złożony przez operatorów, którzy uzyskali zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego jeszcze przed wejściem nowelizacji w życie.

Do 17 października 2024 r. Minister Klimatu i Środowiska wydał 4 ostateczne decyzje administracyjne przyznające zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego, w których jako termin uruchomienia systemu wskazano dzień 1 stycznia 2025 r. – poinformowała Paulina Hennig-Kloska.

Termin na złożenie wniosku to 7 dni od wejścia ustawy w życie. W takim samym terminie rozpatrywane będą wnioski operatorów. Co ważne, projekt ustawy nie przewiduje możliwości odmowy modyfikacji wydanego zezwolenia w zakresie ograniczonym do zmiany terminu uruchomienia systemu.

Konsekwencją odroczenia startu systemu kaucyjnego jest zmiana w sposobie wyliczania poziomów selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych objętych systemem. Zgodnie z art. 9 projektu ustawy, będą one obliczane na podstawie masy opakowań wprowadzonych do obrotu między 1 października a 31 grudnia 2025 r., a nie jak pierwotnie zakładano od 1 stycznia do 31 grudnia 2025 r.

Nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi zobowiązuje wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska do prowadzenia kontroli zarówno przed, jak i po uruchomieniu systemu kaucyjnego. Do zadań WIOŚ będzie należała m.in. kontrola podmiotów reprezentujących, która ma przyczynić się do zapewnienia, że systemy zostały przygotowane prawidłowo i funkcjonują zgodnie z udzielonym zezwoleniem.

Poznaj kompleksowe usługi Interzero dla wszystkich uczestników systemu kaucyjnego.

Oprócz powyższych poprawek, projekt ustawy wprowadza szereg dodatkowych zmian, w dużej części postulowanych przez przedsiębiorców, w tym:

• wyłączenie wprowadzających mleko oraz napoje mleczne z obowiązku zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych,
• wprowadzenie tzw. zamkniętego obiegu kaucji, czyli obowiązku naliczana kaucji na każdym etapie łańcuchu sprzedaży,
• umożliwienie prowadzącym sieci handlowe wykorzystania np. centrów dystrybucji do gromadzenia odebranych z jednostek handlowych odpadów opakowaniowych bez konieczności uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów,
• dodanie wymogu funkcjonowania w każdej gminie co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu kaucyjnego,
• wprowadzenie obowiązku przyjmowania szklanych butelek wielokrotnego użytku przez prowadzących jednostki handlu detalicznego o powierzchni poniżej 200 m², jeżeli jednostka sprzedaje napoje w takich butelkach,
• wprowadzenie od 2026 r. zmiany wysokości opłaty produktowej ponoszonej przez wprowadzających którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych. Opłata produktowa obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje.

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt wpłynął do sejmu 30 października 2024 r., a dzień później został skierowany do pierwszego czytania. Przebieg procesu legislacyjnego można śledzić na stronie Sejmu.