Rząd wdraża unijne rozporządzenie bateryjne. Znamy założenia projektu ustawy
W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano założenia nowej ustawy o bateriach i zużytych bateriach (numer UC107), której głównym celem jest dostosowanie polskiego prawa do unijnego rozporządzenia 2023/1542. Dokument wdraża kompleksowe regulacje dotyczące całego cyklu życia baterii – od projektu, przez produkcję, aż po zbiórkę i przetwarzanie.
Rozporządzenie bateryjne weszło w życie, na polską ustawę nadal czekamy
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1542 z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie baterii i zużytych baterii weszło w życie 24 lutego 2025 r. Nowe rozporządzenie poszerza obowiązki informacyjne producentów względem konsumentów, zobowiązuje do określonego sposobu oznaczania baterii oraz kładzie nacisk na ich recykling i cyrkularność.
Rozporządzenie bateryjne zobowiązuje producentów baterii m.in. do:
- wdrożenia procedur należytej staranności w łańcuchach dostaw,
- etykietowania i znakowania baterii,
- wykorzystywania materiałów z recyklingu do produkcji nowych baterii,
- sporządzania deklaracji śladu węglowego wytwarzanych baterii,
- zapewnienia selektywnej zbiórki i przetwarzania baterii,
- osiągania określonych w rozporządzeniu poziomów zbiórki baterii przenośnych i LTM,
- nieodpłatnego przyjmowania zużytych baterii od użytkowników końcowych.
Większość z tych obowiązków wchodzi w życie 18 sierpnia 2025 r. W związku ze zbliżającym się terminem wdrożenia przepisów, resort klimatu i środowiska opracował założenia ustawy bateryjnej, które zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych rządu (numer projektu UC107). Projektowana ustawa ma zapewnić skuteczne stosowanie przepisów rozporządzenia w Polsce. Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 4 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach zostanie uchylona w całości.
Będzie polski ROP na baterie i nowe funkcjonalności BDO
Jednym z kluczowych założeń polskiej ustawy jest wprowadzenie obowiązku zawierania przez producentów baterii umowy z organizacją odpowiedzialności producenta (PRO – z ang. Producer Responsibility Organization). Ma to szczególne znaczenie w kontekście dużej liczby importerów spoza Unii Europejskiej – nowe przepisy mają przeciwdziałać zjawisku „gapowiczów”, czyli firm unikających obowiązków środowiskowych.
Krajowy akt stworzy również ramy prawne dla funkcjonowania organizacji odpowiedzialności producenta, w tym określi procedurę wydawania zezwolenia na wypełnianie obowiązków w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta baterii. Organizacja odpowiedzialności będzie miała obowiązek zawarcia umów z podmiotami zbierającymi oraz prowadzącymi zakłady przetwarzania zużytych baterii. Jej działalność będzie nie tylko monitorowana przez odpowiednie organy, ale też poddawana obowiązkowemu audytowi zewnętrznemu nie rzadziej niż co 3 lata.
Rozporządzenie bateryjne nakłada na państwa członkowskie obowiązek wyznaczenia co najmniej jednego organu, którego zadaniem będzie wypełnianie obowiązków w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności producenta oraz utworzenia rejestru producentów baterii. W Polsce rejestrem tym będzie funkcjonujące już BDO, w którym znajdą się informacje o rodzajach baterii udostępnianych po raz pierwszy przez producenta na polskim rynku oraz o sposobie wypełniania przez niego obowiązków w zakresie ROP.
Obowiązek ustanowienia autoryzowanego przedstawiciela dla zagranicznych wprowadzających
Na mocy rozporządzenia bateryjnego wszyscy producenci sprzedający baterie użytkownikom końcowym z innych państw członkowskich i z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość mają obowiązek wyznaczenia autoryzowanego przedstawiciela ds. ROP w każdym z tych państw członkowskich. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z rozporządzenia i będzie stosowany wprost już od 18 sierpnia 2025 r. Dotyczy on wprowadzających wszystkie rodzaje baterii, w tym baterie wbudowane do urządzeń, lekkich środków transportu lub innych pojazdów.
Opłata produktowa za baterie i akumulatory na nowych zasadach
Zgodnie z planami MKiŚ, projekt ustawy bateryjnej doprecyzuje zasady zbierania, magazynowania i przetwarzania zużytych baterii, w tym tych wykorzystywanych w pojazdach elektrycznych i instalacjach przemysłowych. Określi również zasady obliczania i wnoszenia opłaty produktowej za baterie, która zostanie nałożona na producentów nieosiągających minimalnych poziomów zbiórki. Możemy się również spodziewać aktualizacji obecnie obowiązujących stawek opłaty produktowej za baterie – nowa ustawa bateryjna określi minimalną i maksymalną stawkę tej opłaty, a faktyczne stawki dla zużytych baterii przenośnych oraz zużytych baterii LMT zostaną ustalone w akcie wykonawczym wydanym na podstawie delegacji ustawowej.
Wprowadzona zostanie także opłata depozytowa pobierana od klientów przy zakupie baterii SLI, z obowiązkiem jej zwrotu po oddaniu zużytego ogniwa. Nieodebrana opłata depozytowa będzie trafiać na specjalny rachunek marszałka województwa.