Bioodpady miały być źródłem ekologicznego nawozu i czystej energii, a ich przetwarzanie miało stanowić remedium na rosnące minimalne poziomy recyklingu odpadów komunalnych. Rzeczywistość okazała się jednak daleka od oczekiwań – system zbiórki odpadów bio nie jest w pełni efektywny, a drzemiący w tej frakcji potencjał zwykle marnuje się na składowiskach odpadów.

Obecnie w Polsce i w całej UE przetwarzamy jedynie niewielki odsetek wytwarzanych bioodpadów. Dotyczy to zarówno odpadów przemysłowych, jak i komunalnych. W raporcie Zero Waste i organizacji Bio-based Industries Consortium (BIC) Bio-waste generation in the EU: Current capture levels and future potential oszacowano, że każdy Polak może potencjalnie generować 247 kg bioodpadów. Na tę sumę składa się:

• 112 kg odpadów żywnościowych,
• 135 kg odpadów zielonych.

Obliczenia potencjału teoretycznego dokonano w oparciu o zbiór raportów publicznych oraz danych krajowych.

Z udostępnionych przez GUS danych wynika jednak, że selektywnej zbiórce poddajemy jedynie 52 kg odpadów bio. Skąd ta różnica? Najprawdopodobniej wynika ona z nieprawidłowej segregacji bioodpadów – zamiast do frakcji organicznej trafiają one do odpadów zmieszanych.

Zgodnie z wyliczeniami autorów raportu, w Polsce selektywnie zbiera się jedynie:

• 9% odpadów żywnościowych,
• 20% wszystkich bioodpadów (odpady spożywcze + zielone).

Średnia dla państw UE wynosi natomiast 24,9% dla odpadów spożywczych i 30% dla całej frakcji odpadów bio.

Jak konkludują autorzy raportu:

Wdrożenie strategii i praktyk zbierania odpadów spożywczych będzie jednym z głównych czynników zwiększających ogólny poziom recyklingu bioodpadów w najbliższej przyszłości.

Przywołany raport Zero Waste i organizacji Bio-based Industries Consortium (BIC) wskazuje, że aż 75% wytwarzanych w UE odpadów żywnościowych pozostaje niezagospodarowana. Skutkuje to utratą cennych zasobów, które można by przetworzyć na naturalny nawóz i alternatywne paliwo, a także nadmiernymi emisjami metanu, do których dochodzi na składowiskach odpadów. Aby przeciwdziałać marnotrawstwu, polscy przedsiębiorcy działający w branży gastronomicznej i nie tylko mają obowiązek zawarcia umowy na odbiór i zagospodarowanie wytwarzanych przez siebie odpadów spożywczych. Umowę tę mogą zawrzeć z przedsiębiorstwem komunalnym albo z wyspecjalizowaną firmą odbierającą odpady, jaką jest Interzero.

Współpraca z Interzero w zakresie odbioru odpadów spożywczych z firm i instytucji to gwarancja ich prawidłowego zagospodarowania. Odbierane przez nas odpady gastronomiczne przekazywane są do wyspecjalizowanych zakładów przetwórczych – kompostowni i biogazowni, w których poddawane są procesom kompostowania i fermentacji. Profesjonalny odbiór odpadów żywnościowych jest jednym z najlepszych sposobów na urzeczywistnienie idei gospodarki o obiegu zamkniętym oraz na uniknięcie prawnych konsekwencji, z którymi wiąże się nieprawidłowe zagospodarowanie odpadów bio.

Wytwarzane w przedsiębiorstwach odpady żywnościowe mogą być też zagospodarowane u źródła, w miejscu ich wytworzenia. W tym celu Interzero oferuje gamę elektrycznych kompostowników do użytku przemysłowego. Umożliwiają one zmniejszenie objętości odpadów nawet o 90% oraz przetworzenie ich w doskonałe, bogate w składniki odżywcze podłoże (prekompost), które można wykorzystać jako polepszacz gleby, paliwo z biomasy lub surowiec do fermentacji beztlenowej. Cały proces zajmuje jedynie 24 godziny, a dzięki systemowi dezodoryzacji jest wolny od nieprzyjemnych zapachów.

W ofercie kompostowników Oklin znajduje się też urządzenie do użytku domowego. Kompaktowy kompostownik elektryczny Oklin GG-02 może być ustawiony w kuchni bądź spiżarni, stanowiąc wygodniejszą i szybszą alternatywę dla kompostowania odpadów kuchennych w tradycyjnych kompostownika.

Wytwarzane w gospodarstwach domowych bioodpady, które nie zostaną zagospodarowane u źródła, muszą być selektywnie zbierane, a następnie odbierane przez gminy. Obecnie funkcjonujące systemy zbiórki nie są jednak doskonałe. Aby ułatwić gminom realizację zadań związanych ze skutecznym odbiorem, a następnie zagospodarowaniem odpadów bio, IOŚ-PIB opracował Katalog dobrych praktyk w zbieraniu bioodpadów, który prezentuje przykłady sprawnych systemów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji w Polsce i Europie.

Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska, bioodpady stanową ok. 34% strumienia wszystkich odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Unii Europejskiej. W Polsce w 2023 r. odsetek ten wyniósł 37,4%. Biorąc pod uwagę fakt, że już od 2025 r. gminy będą musiały osiągnąć wymagany przepisani unijnymi 55% poziom recyklingu odpadów komunalnych, konieczne będzie położenie nacisku na recykling bioodpadów jako najliczniejszej frakcji. Czy to możliwe? O bolączkach i wyzwaniach gospodarki odpadami bio rozmawialiśmy z Janem Kolbuszem, Głównym Technologiem i Prezesem Mikrobiotech w podcaście Eko Bez Kantów Czysta energia i żyzna gleba. Jak uwolnić potencjał bioodpadów?

Źródła:

1. https://biconsortium.eu/publication/bio-waste-generation-eu-current-capture-levels-and-future-potential-0
2. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2024,1,25.html
3. https://magazynbiomasa.pl/bioodpady-komunalne-jaki-to-potencjal-sprawdz-koniecznie/