Od 2025 r. obowiązek selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych. Gdzie wyrzucić stare ubrania i buty?

Zgodnie z przepisami nowelizacji, od 1 stycznia 2025 r. każda gmina ma obowiązek zorganizowania selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych, do których zaliczamy m.in. zużytą odzież i obuwie, tekstylia domowe (pościel, zasłony) i inne wyroby z tkanin. Minimum jakie muszą zapewnić samorządy, to możliwość oddawania wszystkich odpadów tekstylnych do lokalnego PSZOK-u.

Obecnie nie jest planowane odgórne wprowadzenie dodatkowego, szóstego już, pojemnika przeznaczonego wyłącznie na odpady tekstylne ani zobowiązanie gmin do odbierania tej frakcji odpadów z posesji. Gminy mają jednak dowolność w organizacji dodatkowych sposobów zbiórki odpadów tekstylnych, np. odbiorów ich bezpośrednio z gospodarstw domowych lub utworzenia dodatkowych punktów zbiórki. Podobne rozwiązanie od niedawna testuje Częstochowa, która umożliwia swoim mieszkańcom bezpłatne oddanie odpadów tekstylnych po wcześniejszym telefonicznym umówieniu terminu odbioru.

Wprowadzenie obowiązku selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych wynika z transpozycji do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19.11.2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy. Art. 11 ust. 1 dyrektywy zobowiązuje wszystkie na państwa członkowskie UE do prowadzenia selektywnej zbiórki minimum następujących frakcji: papieru, metalu, tworzyw sztucznych, szkła oraz tekstyliów. Ta ostatnia frakcja jest obowiązkowo zbierana na terenie całej UE właśnie od 1 stycznia 2025 r.

Przypomnijmy, że Unia Europejska nadal prowadzi prace nad wdrożeniem legislacji mających zwiększyć skuteczność zbiórki odpadów tekstylnych oraz nałożyć dodatkowe obowiązki na producentów tekstyliów, zwane systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta. Na mocy przepisów ROP, wprowadzający tekstylia mają zostać obciążeni kosztami związanymi z odbiorem, segregacją i recyklingiem wytworzonych z nich odpadów.

Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych oznacza nowe obowiązki nie tylko dla gmin, ale też dla ich mieszkańców. Od nowego roku zakazane jest wyrzucanie tekstyliów do kosza na odpady zmieszane. Kary za nieprzestrzeganie nowych zasad lub za nieprawidłowe sortowanie odpadów mogą wynieść od 200 do 400% podstawowej opłaty za odbiór odpadów. Należy podkreślić, że kary te nie są jednorazowe – jeśli mieszkańcy posesji nadal nie będą przestrzegać ustawowych obowiązków, kary finansowe mogą zostać naliczone też w kolejnych miesiącach.

Mechanizm naliczania takich karnych opłat jest nam już doskonale znany – analogiczne konsekwencje spotkają nas również za nieprawidłowe sortowanie pozostałych frakcji odpadów, dla których istnieje obowiązek selektywnej zbiórki (szkło, metal i tworzywa sztuczne, papier, odpady bio). Dlaczego o tym przypominamy? Otóż, przeprowadzone przez nas w 2023 r. badanie wykazało, że jedynie 62% Polaków segreguje odpady na wszystkie wymagane frakcje, a jeszcze mniej, bo 43% deklaruje, że potrafi robić to prawidłowo. Więcej wniosków znajdziesz w raporcie z badań Pakujemy się w kłopoty.

Wbrew pozorom, od stycznia nie mamy obowiązku oddawania wszystkich zużytych tekstyliów do PSZOK. Używane tekstylia w dobrym stanie można przekazać organizacjom charytatywnym (np. PCK, Caritas, domom samotnej matki, schroniskom dla bezdomnych) lub wyrzucić do kontenera na odzież używaną.

Alternatywne punkty zbiórki tekstyliów oferują również ich producenci, dając konsumentom możliwość oddania starych ubrań lub obuwia w swoich sklepach. W większości przypadków mogą być to produkty dowolnej marki, które zostaną następnie przekazane do recyklingu, poddane upcyclingowi lub ponownie wprowadzone do sprzedaży w sklepach typu second hand.

Jako przedstawiciele branży odpadowej i recyklingu gorąco zachęcamy do działania w duchu naszej idei Razem dla świata bez odpadów która zakłada nie tylko prawidłowe postępowanie z odpadami tekstylnymi, ale też zapobieganie ich generowaniu. Jak to zrobić? Poznaj 5 sposobów na ekologiczną modę i zrównoważoną garderobę.