Europejski sektor recyklingu tworzyw sztucznych w kryzysie – branża apeluje o pilne działania

Europejski przemysł recyklingu tworzyw sztucznych stoi na krawędzi załamania – alarmuje organizacja Plastics Recyclers Europe. Spadek konkurencyjności, wzrost kosztów energii, niskie ceny importowanego surowca oraz znaczące obciążenia administracyjne sprawiają, że kolejne zakłady ograniczają lub nawet kończą produkcję. Sytuacja ta zagraża nie tylko samej branży recyklingu tworzyw sztucznych. Brak lokalnego surowca stawia pod znakiem zapytania realizację ambitnych celów UE w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.

Skala kryzysu w branży recyklingu plastiku – spadki produkcji i fala zamknięć

Najnowsze dane o stanie europejskiego przemysłu recyklingu tworzyw sztucznych nie napawają optymizmem. Przedstawiciele Plastics Recyclers Europe wprost mówią o głębokim kryzysie, który może doprowadzić nawet do upadku całej branży.

• W 2023 r. odnotowano spadek wolumenu produkcji tworzyw sztucznych o 8,3%.
• Pomiędzy rokiem 2006 a 2023 udział europejskiego przemysłu w globalnym rynku przetwórstwa plastiku spadł z 22% do zaledwie 12%.
• Według prognoz, tylko do końca 2025 r. ze starego kontynentu znikną zakłady recyklingu tworzyw sztucznych o łącznej mocy przerobowej wynoszącej niemal 1 mln ton.
• W samej I poł. 2025 r. moce przerobowe zakładów spadły niemal o tyle samo, co w całym 2024 r.
• Skala recyklingu chemicznego rośnie wolniej niż oczekiwano, co może zagrozić realizacji celu zakładającego recykling chemiczny 3 mln ton tworzyw do 2030 r.

Kryzys w największym stopniu dotyka państwa, które dotychczas były europejskimi liderami w dziedzinie recyklingu plastiku, tj. Holandię, Niemcy i Wielką Brytanię. Analitycy prognozują, że branża recyklingu plastiku zamknie rok 2025 z zerowym wzrostem. Tak gwałtowne wyhamowanie poddaje w wątpliwość dalsze możliwości rozwoju lokalnej gospodarki o obiegu zamkniętym.

Zobacz też: Komisja daje zielone światło materiałom z recyklingu chemicznego >>

Europejski przemysł ugina się pod naporem importowanego recyklatu

Organizacja Plastics Recyclers Europe upatruje przyczyn pogłębiającego się kryzysu głównie w braku mechanizmów ochrony rodzimego rynku przed napływem tańszego recyklatu z importu. Nie bez znaczenia są też stale rosnące koszty operacyjne (np. koszt zakupu zielonej energii), wysokie ceny surowców oraz nadmierna biurokracja, która utrudnia chociażby uzyskiwanie i odnawianie pozwoleń. Wszystkie te czynniki sprawiają, że lokalnie wytwarzany recyklat jest znacznie droższy niż recyklaty z importu, których jakość niekiedy budzi poważne zastrzeżenia.

Jak się okazuje, przeszkodą dla budowy konkurencyjności europejskiej branży tworzyw sztucznych są też niepewność regulacyjna i rozdrobnienie przepisów w poszczególnych państwach członkowskich. Mowa tu głównie o przepisach EPR, na podstawie których każde z państw członkowskich stworzyło własny, odrębny i odmienny system. Plastics Recyclers Europe zwraca też uwagę na niedostateczne egzekwowanie wspomnianych wymogów EPR wynikających ze wspólnotowych aktów prawnych.

Niepewna sytuacja rynkowa i legislacyjna jest barierą dla inwestycji w nowe zakłady i technologie recyklingu tworzyw sztucznych. W połowie września 2025 r. amerykański koncern ExxonMobil ogłosił wstrzymanie inwestycji w tworzone w Antwerpii i Rotterdamie centra recyklingu chemicznego, które sumarycznie miały przetwarzać nawet 80 tys. ton odpadów rocznie. Jako główną przyczynę wskazano politykę UE, która, zdaniem starszego wiceprezesa ExxonMobil, Jacka Williamsa, dyskryminuje wykorzystanie już istniejących zakładów petrochemicznych w porównaniu z samodzielnymi instalacjami do recyklingu.

Wspólny apel branży do unijnych decydentów

W obliczu katastrofalnej sytuacji w branży, przedstawiciele 28 największych podmiotów z europejskiego łańcucha wartości tworzyw sztucznych wystosowali apel skierowany do decydentów UE, wzywając ich do podjęcia natychmiastowych działań. We wspólnym liście branża recyklingu przedstawiła 6 postulatów, których realizacja ma rozwiązać najbardziej palące problemy sektora.

1. Wdrożenie skutecznych mechanizmów ochrony rynku przed importem tańszego surowca, w tym restrykcyjne egzekwowanie jakościowych wymogów i norm, również w odniesieniu do importowanych recyklatów.
2. Stworzenie zachęt do inwestycji w infrastrukturę do zbiórki, sortowania i recyklingu tworzyw sztucznych.
3. Zharmonizowanie przepisów dot. EPR we wszystkich państwach Wspólnoty.
4. Ożywienie popytu na europejskie tworzywa sztuczne np. poprzez wprowadzenie ekomodulacji opłat w oparciu o zawartość wysokiej jakości surowca z recyklingu.
5. Ułatwienie dostępu do taniej, czystej energii.
6. Redukcja biurokracji, zwłaszcza związanej z uzyskiwaniem i odnawianiem pozwoleń.

Stawką są miejsca pracy w zielonym przemyśle i cele klimatyczne UE

Zdaniem przedstawicieli branży recyklingu tworzyw sztucznych, brak szybkiej reakcji instytucji europejskich doprowadzi do dalszego spadku produkcji i ograniczania skali recyklingu, a w konsekwencji do kolejnych bankructw i zamknięć zakładów przetwarzania. Przekreśli również dziesięciolecia inwestycji w innowacje i gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz doprowadzi do likwidacji tysięcy zielonych miejsc pracy.

Upadek europejskiego sektora recyklingu tworzyw będzie również oznaczał poważne opóźnienia w realizacji unijnych celów środowiskowych i klimatycznych. Bez stabilnego, lokalnego zaplecza recyklingowego, Europa nie będzie w stanie zrealizować założeń Europejskiego Zielonego Ładu ani utrzymać swojej pozycji lidera w transformacji w kierunku gospodarki cyrkularnej.

Eksperci podkreślają, że okno czasowe na podjęcie niezbędnych działań szybko się zamyka. Jeśli Unia Europejska nie wprowadzi natychmiastowych rozwiązań systemowych, skutki obecnego kryzysu będą nieodwracalne – zarówno dla gospodarki, jak i dla środowiska. Branża apeluje więc do decydentów: czas na reakcję jest teraz.

Źródła:

1. Plastics Value Chain Demands Immediate Action to Save EU Industry, https://www.plasticsrecyclers.eu/news/plastics-value-chain-demands-immediate-action-to-save-eu-industry/
2. Wave of Surging Plastic Recycling Plant Closures Hits Europe, https://www.plasticsrecyclers.eu/news/wave-of-surging-plastic-recycling-plant-closures-hits-europe/
3. Is the European recycling industry truly doomed?, https://packagingeurope.com/news/is-the-european-recycling-industry-truly-doomed/13334.article
4. Blenkinshop, Exxon pauses European plastic recycling plans over draft EU rules, https://www.reuters.com/sustainability/land-use-biodiversity/exxon-pauses-european-plastic-recycling-plans-over-draft-eu-rules-2025-09-17/