„Czekając na kaucję” – co Polacy wiedzą o systemie kaucyjnym… i czego nie wiedzą
Pierwsze kroki ku czystości
Od października 2025 roku w Polsce zacznie funkcjonować system kaucyjny na wybrane opakowania po napojach. Jest to odpowiedź na wyzwania związane z zaśmiecaniem przestrzeni publicznej oraz spełnienia unijnych wymogów związanych z poziomem zbiórki tych odpadów. Nowy mechanizm, zapisany w ustawie o gospodarce opakowaniami, ma objąć plastikowe butelki do 3 litrów, puszki aluminiowe do 1 litra oraz wielorazowe butelki szklane do 1,5 litra. System, którego celem jest uproszczenie segregacji i redukcja ilości odpadów, będzie bazował na kaucji – opłaty, którą otrzymamy z powrotem po, oddaniu np. aluminiowej puszki w odpowiednim punkcie.
Czy Polacy są gotowi na zmiany?
Jak pokazuje druga część raportu „W pułapkach jednorazowości – czekając na kaucję”, opracowany przez Interzero, na podstawie badań jakościowych i ilościowych wykonanych przez Opinia24, świadomość dotycząca systemu jest na różnym poziomie. Co czwarty Polak w ogóle nie wie, że lada moment w naszym kraju pojawi się więcej opakowań zwrotnych, które będzie trzeba oddać do sklepów, aby odzyskać część pieniędzy. Z drugiej strony 77% badanych wie o jego nadchodzącym wprowadzeniu, ale jedynie 32% trafnie wskazuje, że oddanie butelek nie wymaga zgniatania, odrywania etykiet czy nakrętek. Taki brak świadomości może sprzyjać szerzeniu się niewiedzy i przekłamań nt. nowego systemu i w efekcie wpłynąć na nadwyrężenie zaufania do nowego mechanizmu.
Obawy i nadzieje
Jak wynika z badań, Polacy oczekują, że system będzie prosty i wygodny, ale jednocześnie obawiają się jego uciążliwości. Blisko 42% badanych martwi się, że opakowania nie będzie można zwrócić w każdym sklepie, a 41% obawia się zbyt dużych odległości do punktów zwrotu. Wiele nieuzasadnionych wątpliwości budzi też konieczność posiadania paragonu (40%), którego nie będzie trzeba zachować, aby oddać puszki i butelki. Kluczowym elementem będzie więc odpowiednia edukacja jasno tłumacząca zasady działania systemu i dostępność infrastruktury, od której zależy wygoda użytkowania z systemu kaucyjnego.
System kaucyjny w Europie
W wielu krajach Unii Europejskiej systemy kaucyjne działają z powodzeniem od lat. Na przykład w Niemczech wskaźnik zwrotu opakowań przekracza 98%, co pokazuje, jak efektywna może być ta forma selektywnej zbiórki i skierowania opakowań do recyklingu. Kluczowe czynniki sukcesu to czytelne zasady, dostępność punktów (w tym automatów) zwrotu oraz odpowiednio wysoka stawka kaucji.
Dlaczego to ważne?
System kaucyjny to nie tylko sposób na czystsze środowisko, ale również możliwość lepszego wykorzystania surowców wtórnych. W czasach, gdy dyrektywa Single Use Plastic wymusza zmiany w gospodarce opakowaniowej, takie rozwiązania są niezbędne.
Zapoznaj się z pełnym raportem
Druga część raportu „W pułapkach jednorazowości – czekając na kaucję” zawiera szczegółowe analizy, dane i rekomendacje. Jeśli interesuje Cię, jak system kaucyjny wpłynie na nasze codzienne życie, albo chcesz sprawdzić jak wypadasz na tle odpowiedzi, koniecznie przeczytaj całość na naszej stronie. Przygotuj się na zmiany i stań się częścią rozwiązania, a nie problemu!
