Już za kilka miesięcy w Polsce zacznie działać system kaucyjny. W obliczu zbliżającej się rewolucji na rynku opakowań, firma Delloite nawiązała kontakt ze wszystkimi interesariuszami i oszacowała koszty wdrożenia oraz funkcjonowania systemu w naszym kraju.

W opublikowanym we wrześniu 2024 r. raporcie System kaucyjny w Polsce – koszty, perspektywy, szanse eksperci Delloite wyliczyli koszt wdrożenia systemu kaucyjnego na przeszło 37 mld zł w ciągu pierwszych 10 lat funkcjonowania.

• Do 2034 r. sam koszt inwestycyjny wyniesie 14,2 mld złotych. Ponad 60% tej kwoty przeznaczone zostanie na prace budowlane, dzięki którym sklepy dostosują się do prowadzenia zbiórki. Kolejną pozycją w strukturze kosztów jest zakup butelkomatów, który pochłonie ponad 20% wskazanej sumy.

Autorzy raportu przyjęli założenie, że zbiórka wszystkich rodzajów opakowań objętych polskim systemem kaucyjnym będzie odbywała się w sposób mieszany, zarówno ręcznie (z wykorzystaniem systemów workowych), jak i automatycznie, przy pomocy weryfikujących i niszczących maszyn do systemu kaucyjnego (np. butelkomatów Sielaff). Szacowany koszt wdrożenia automatycznej zbiórki wyniesie 12,5 mld zł, a zbiórki manualnej – 0,9 mld zł.

• Jeszcze wyższy okaże się 10-letni koszt funkcjonowania polskiego systemu kaucyjnego, który w scenariuszu optymistycznym może wynieść 24,3 mld, a w pesymistycznym – 21,7 mld zł. Póki co eksperci przyjmują, że ziści się pośredni, realistyczny scenariusz, a koszt operacyjny systemu kaucyjnego w latach 2025-2034 zamknie się w kwocie 23,1 mld zł.

Począwszy od roku 2025, roczny koszt funkcjonowania systemu kaucyjnego będzie stopniowo wzrastał. W najbardziej prawdopodobnym scenariuszu w pierwszym roku funkcjonowania systemu wyniesie on 0,9 mld, a po 10 latach – 2,9 mld. Zgodnie z szacunkami specjalistów Delloite, do 2034 r. suma kosztów operacyjnych osiągnie 23,1 mld zł, z czego:

• 38,91% będzie przeznaczone na zbiórkę automatyczną w sklepach,
• 26,5% pokryje koszt manualnej zbiórki w centrach logistycznych i centrach zliczania,
• 20,24% trafi na zbiórkę manualną prowadzoną w sklepach,
• 14,17% zostanie przeznaczone na automatyczną zbiórkę w centrach zliczania i centrach logistycznych.

Oszacowane w raporcie koszty operacyjne systemu kaucyjnego mogą w rzeczywistości ulec zmianie i to całkiem znaczącej. Ostateczna kwota zależna będzie m.in. od poziomu zbiórki, sumy nieodebranej kaucji za opakowania oraz tempa wdrażania się pracowników obsługujących butelkomaty, systemy workowe i zatrudnionych w centrach logistycznych w ich nowe obowiązki. Co istotne, zmienić mogą się też założenia makroekonomiczne zaprezentowanej prognozy. Na potrzeby raportu przyjęto, że wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) będzie spadał z poziomu 11,4% w 2023 r. do 2,9% w 2027 r., a w kolejnych latach jego wahania nie przekroczą 0,2 pp. Zgodnie z założeniami wyhamuje tez nominalny wzrost wynagrodzeń z 11,9% w 2023 r. do 5,4% w latach 2027-2034.

Przywołany raport Delloite przedstawia też koszty inwestycyjne wdrożenia systemu kaucyjnego z podziałem na rodzaje opakowań objętych kaucją. Jak się okazuje, ponad połowa poniesionych nakładów (7,5 mld w skali 10 lat) związana będzie ze zbiórką butelek z tworzyw sztucznych. Znacznie mniej, bo 3,6 mld zainwestujemy w zbieranie metalowych puszek. Szklane butelki wielokrotnego zostają objęte systemem kaucyjnym dopiero w 2026 r., czyli o rok później niż pozostałe rodzaje opakowań. Nakłady inwestycyjne na ich zbiórkę są najniższe – zgodnie z szacunkami Delloite do 2034 r. wyniosą łącznie 3,1 mld zł.

Więcej o kosztach, szansach i perspektywach systemu kaucyjnego przeczytasz w najnowszym raporcie Delloite.

Dzień Opakowań ustanowiony został w 2007 r. przez Polską Izbę Opakowań. Jego celem było upowszechnienie wiedzy o różnych rodzajach opakowań oraz podkreślenie ich roli nie tylko w codziennym życiu, ale też w gospodarce. Poświęćmy więc chwilę na podsumowanie najważniejszych zmian, które w minionym roku zaszły w branży opakowaniowej i nie tylko.

Przyjęta w 2019 r. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP) doczekała się implementacji w Polsce dopiero w 2023 r. Począwszy od maja 2023 r. w życie wchodziły kolejne obowiązki, których skutki odczuli nie tylko producenci opakowań, ale też konsumenci:

• 24 maja 2023 r. zakazano wprowadzania na rynek 9 kategorii produktów i opakowań z tworzyw sztucznych i wprowadzono obowiązek oznakowania produktów jednorazowego użytku zawierających plastik,
• 1 stycznia 2024 r. wprowadzono opłaty w wysokości 0,25 zł/szt. za jednorazowe kubki i opakowania na jedzenie na wynos i
• 1 lipca 2024 r. zobowiązano przedsiębiorców do zapewnienia wielorazowych alternatyw dla jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych. Jeszcze przed wejściem w życie tych zmian Interzero zaczęło oferować klientom usługę Made4Loop, czyli system depozytowy opakowań wielokrotnego użytku,
• od 1 lipca 2024 r. wprowadzono też obowiązek przytwierdzania nakrętek na stałe do butelek lub kartonów.

W sierpniu 2023 r. weszła w życie ustawa nakreślająca prawne ramy funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce. Od tej pory rozpoczęły się wielotorowe prace nad wdrożeniem systemu w naszym kraju, które swym zasięgiem objęły m.in. tworzenie kolejnych podmiotów reprezentujących, ustalenie wysokości kaucji za poszczególne rodzaje opakowań na napoje, wdrażanie systemów zbiórki, logistyki, a także rozliczania kaucji oraz popularyzację i montaż .

W branży opakowaniowej i rozlewniczej co i rusz pojawiały się dyskusje dotyczące konieczności wprowadzenia zmian w systemie jeszcze przed jego startem. Ich efektem było m.in. opóźnienie objęcia systemem kaucyjnym szklanych butelek wielorazowego użytku oraz wyłączenie z systemu butelek po mleku i innych produktach mlecznych.

W Interzero również odliczaliśmy dni do startu systemu kaucyjnego. Aby nadal móc dostarczać naszym klientom kompleksowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadowej, podjęliśmy współpracę z producentem butelkomatów – marką Sielaff, stając się jej wyłącznym przedstawicielem w Polsce. Rozbudowaliśmy też portfolio naszych usług o kompleksową obsługę systemów kaucyjnych skierowaną do retailerów, wprowadzających oraz do podmiotów reprezentujących.

Coroczna Konferencja Środowiskowa organizowana przez Interzero to świetna okazja do podsumowania minionego roku, ale też do przygotowania się na przyszłość, jaką ustawodawca zgotował całej branży opakowaniowej.

Już w dniach 18-20 września 2024 r. w sopockim Sheratonie porozmawiamy m.in. o ostatnich przygotowaniach do wdrożenia systemu kaucyjnego, innowacyjnych cyrkularnych rozwiązaniach w biznesie oraz o rozporządzeniu opakowaniowym PPWR, które niedługo może wywrócić funkcjonowanie branży opakowaniowej do góry nogami. Drugiego dnia Konferencji wysłuchamy dyskusji o kosztach wdrożenia PPWR oraz o największych wyzwaniach w zakresie projektowania, produkcji i recyklingu opakowań. Reprezentantem Interzero będzie Wiceprezes Zarządu Paweł Lesiak, który podzieli się m.in. doświadczeniami zdobytymi podczas projektowania ekologicznych opakowań dla klientów Interzero w ramach usługi Made4Circle.

Pełną agendę Konferencji Środowiskowej Interzero 2024 oraz link do rejestracji znajdziesz stronie wydarzenia.

Według postanowień UE wszystkie telefony, tablety i aparaty fotograficzne sprzedawane w UE do końca 2024 roku będą musiały posiadać port USB typu C, a od wiosny 2026 roku wymóg zostanie również rozszerzony na laptopy.

Z tego artykułu dowiesz się:

• jaki typ ładowarek dominuje na rynku i dlaczego powstały postulaty UE dotyczące urządzeń wyposażonych w port do ładowania;
• które z urządzeń mobilnych będą dotknięte tymi zmianami i kiedy nowe przepisy wejdą w życie;
• w jaką stronę idzie Parlament Europejski, jeśli chodzi o ilość odpadów i ogólnie pojętą ekologię.

Wśród urządzeń objętych regulacjami znalazły się m.in. telefony komórkowe, tablety, konsole do gier, czytniki elektroniczne oraz inne przenośne sprzęty. Wszystkie te urządzenia , które ładuje się przewodowo i które działają przy zasilaniu do 100 W, będą musiały być wyposażone w port USB typu C – niezależnie od producenta. To przełomowa decyzja, która ma na celu zarówno uproszczenie życia konsumentów, jak i zmniejszenie negatywnego wpływu odpadów elektrycznych i elektronicznych na środowisko. Komisja Europejska oraz Parlament Europejski jednogłośnie uznały, że to rozwiązanie pozytywnie wpłynie na ekosferę i pozwoli na minimalne zmniejszenie konsumpcjonizmu.

Klienci mają sami wybierać, czy chcą zakupić nowe urządzenie z ładowarką, czy też bez niej. To powinno zmniejszyć gromadzenie elektroodpadów w domach, a tym samym wyrzucanie elektrośmieci do nieodpowiednich pojemników. UE szacuje, że zepsute i nieużywane ładowarki stanowią około 11 tys. ton odpadów. To zastraszająca ilość – jednak kolejne pytanie nasuwa się samo – co z ładowarkami z innymi końcówkami, gdy zalecenia UE odnośnie USB-C wejdą w życie?

Badania Komisji Europejskiej wskazują, że połowa wszystkich ładowarek sprzedanych w 2018 r. w krajach wspólnoty korzystała ze złącza USB micro-B. Tylko 29% miało złącze typu USB-C, a 21% – złącze Lightning, wykorzystywane przez Apple od 2012 r. Ujednolicenie ładowarek do jednego standardu spowoduje, że wiele opatentowanych portów ładowania (jak np. Lightning od Apple) wyjdzie z użycia w Europie. Producenci wysuwają więc argument, że po ujednoliceniu ładowarek do USB-C, wszystkie inne, które już są w domach konsumentów, pójdą do kosza. Naukowcy w jednym z numerów Northwestern Journal of International Law & Business zbadali sprawę. W rzeczywistości od 2019 r. tylko 29% telefonów sprzedawanych w Unii Europejskiej korzystało z ładowarek USB-C. W związku z tym wymuszenie przejścia na USB-C spowodowałoby, że prawie 71% ładowarek stałoby się bezużytecznych dla konsumentów. Klienci, którzy kupią nowsze urządzenia z portem USB-C, nie będą już w stanie ponownie wykorzystać swoich starszych ładowarek z innym wejściem.

Jeśli jednak spojrzymy na sprawę w szerszej, długofalowej perspektywie, to według analiz Komisji Europejskiej, dzięki ujednoliceniu standardu ładowania, europejscy obywatele będą mogli zaoszczędzić do 250 mln euro rocznie. Oprócz korzyści ekonomicznych, nowe regulacje mają na celu zmniejszenie ilości odpadów elektronicznych, co jest istotnym krokiem w stronę zrównoważonego rozwoju. Na etykietach urządzeń mają pojawić się wytyczne dotyczące wymagań ładowania produktów. Być może już za kilka lat wystarczy nam jedna ładowarka do całego sprzętu w domu lub biurze?

Kliknij jeszcze tutaj! Możesz sprawdzić, jak rośnie poziom recyklingu papieru w Europie!♻️

Źródła: [1] [2] [3]

W polskim systemie kaucyjnym wysokość kaucji będzie uzależniona od rodzaju opakowania. Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem, od 2025 r. stawki kaucji za butelki i puszki będą kształtowały się następująco:

• jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o poj. do 3 l – 0,50 zł,
• metalowe puszki o poj. do 1 l – 0,50 zł,
• szklane butelki wielokrotnego użytku o poj. do 1,5 l – 1,00 zł.

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 40m ust. 2 Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz.U. 2013 poz. 888). Zgodnie z jej przepisami, wysokość kaucji powinna stanowić zachętę do zwrotu opakowań i odpadów opakowaniowych przez konsumentów, a jednocześnie być ustalona na akceptowalnym społecznie poziomie. Określona w ustawie maksymalna wysokość kaucji może wynosić 2 zł, dlatego Ministerstwo powinno śledzić sytuację w pierwszych miesiącach i latach funkcjonowania systemu kaucyjnego i na bieżąco reagować aktualizując wysokość kaucji.

Przywołane rozporządzenie wchodzi w życie 14 dni od ogłoszenia i zacznie obowiązywać w ostatnich dniach lipca 2024.

Przypomnijmy, że pierwszy projekt rozporządzenia zakładał przyjęcie jednolitej stawki 0,50 zł dla wszystkich opakowań objętych systemem kaucyjnym. Spotkał się jednak z licznymi sprzeciwami rozlewników i przedstawicieli branży odpadowej, którzy zwracali uwagę, że zaproponowana stawka kaucji za wielorazowe butelki szklane jest niższa niż kaucja obecnie stosowana w prywatnych systemach zwrotu (1 zł).

Ostateczne ustalenie wysokości kaucji za poszczególne rodzaje opakowań objętych systemem kaucyjnym to nie jedyne nowości w polskim systemie kaucyjnym, które przedstawiono opinii publicznej w ostatnich tygodniach.

• Do gry wszedł kolejny, trzeci już operator systemu kaucyjnego. 17 lipca 2024 r. Minister Klimatu i Środowiska zezwolił Podmiotowi reprezentującemu OK Operator Kaucyjny S.A. na utworzenie systemu kaucyjnego obejmującego jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych oraz metalowe puszki po napojach.
• O rok przesunięto termin obowiązkowego objęcia systemem kaucyjnym szklanych butelek wielorazowego użytku. Tym samym obecnie funkcjonujące prywatne systemy zbierania takich opakowań mogą legalnie funkcjonować aż do 2026 r.
• Z systemu kaucyjnego zostały wyłączone opakowania po mleku i innych produktach mlecznych, co pokrywa się z postulatami branży mleczarskiej. Początkowo termin objęcia ich systemem kaucyjnym miał być przesunięty o rok (do 2026 r.), lecz ostatecznie Ministerstwo klimatu i środowiska zupełnie wycofało się z tego pomysłu.
• Zaprezentowano logotyp systemu kaucyjnego, który będzie umieszczany na wszystkich opakowaniach objętych polskim systemem kaucyjnym.

Interzero to jedyny oficjalny dystrybutor w Polsce, który współpracuje z renomowanym niemieckim producentem butelkomatów – firmą Sielaff. Dzięki tej współpracy oferujemy naszym klientom urządzenia o najwyższej jakości, zaprojektowane z myślą o trwałości, wydajności i zaawansowanej technologii.

Oferujemy pełne wsparcie – od doradztwa i instalacji urządzeń, po ich serwisowanie i integrację z systemami IT. Nasz zespół ekspertów zapewnia, że wdrożenie butelkomatów przebiega sprawnie, a Twoja firma zyskuje nowoczesne narzędzie dostosowane do potrzeb klientów. Sprawdź ofertę urządzeń pod linkiem. 

9 lipca 2024 r. ukazał się najnowszy raport CEPI, w którym przedstawiono statystyki produkcji europejskiego sektora papierniczego za 2023 r. Dane z raportu wskazują na pogłębiający się spadek produkcji papieru oraz tektury. Jednocześnie wzrasta wskaźnik recyklingu surowca, który w ubiegłym roku osiągnął niemal 80%.

Rok 2023 upłynął w branży papierniczej pod znakiem spadków. Aż o 13% w stosunku do roku 2022 spadła produkcja papieru i tektury. Wydaje się, że ostatnie lata są dla przemysłu papierniczego równią pochyłą – znacząco spada też konsumpcja papieru (o 13,5% vs 2022 r.) oraz produkcja masy celulozowej (0 17,5% vs 2022 r.). Nie jest to jednak problem lokalny – w analogicznym okresie obserwujemy globalne spowolnienie, które nie jest jednak tak duże, jak w Europie. Gospodarka UE jako całość straciła dynamikę w obliczu wysokich kosztów utrzymania (w tym cen energii), zaostrzenia polityki pieniężnej i słabego popytu zewnętrznego.

Dynamika produkcji poszczególnych rodzajów produktów z papieru i tektury w 2023 była bardzo zróżnicowana. W porównaniu do poprzedniego roku, ilość wytworzonych opakowań z tektury spadła o 11%, a ilość papieru gazetowego o 20,6%. Największe, sięgające 23,7% spadki produkcji odnotowano w kategorii papieru graficznego. Na zawirowania rynkowe najbardziej odporny okazał się papier sanitarny i gospodarczy – ten segment zmalał zaledwie o 3,4%.

Z punktu widzenia branży papierniczej, dane zaprezentowane w raporcie CEPI są dość pesymistyczne. Powiew optymizmu czyją jednak przedstawiciele branży odpadowej i recyklingu – w 2023 r. średni wskaźnik recyklingu w państwach EU-27, Norwegii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii wyniósł aż 79,3% (wzrost o 8,2 pp w stosunku do 2022 r.). Tym samym, na 6 lat przed wyznaczonym terminem urzeczywistnił się cel sygnatariuszy Europejskiej deklaracji w sprawie recyklingu papieru, którzy zobowiązali się osiągnąć 76% wskaźnik recyklingu papieru do 2030 r. Rekordowo wysoki roczny wskaźnik recyklingu wskazuje na autonomię branży i przybliża ją do urzeczywistnienia idei gospodarki obiegu zamkniętego.

Co ciekawe, odnotowany w 2023 r. wzrost zawdzięczamy znaczącemu, bo aż 12% spadkowi konsumpcji papieru oraz tektury. Oznacza to, że nie tylko przedstawiciele branży, ale też konsumenci stają się coraz bardziej świadomi i zaczynają ograniczać zużycie wyrobów papierniczych oraz opakowań z tektury i papieru.

Mimo licznych wyników pod kreską, sektor papierniczy ma również powody do zadowolenia. Od wielu lat sukcesywnie postępuje dekarbonizacja tej gałęzi przemysłu. W 2023 r. emisje CO2 spadły o kolejne 5,8%, co oznacza, że łącznie od 2005 r. osiągnięto już ponad 46% redukcję emisji dwutlenku węgla.

Jak czytamy w komunikacie Dyrektora Generalnego CEPI:

„Biorąc pod uwagę kontekst, przemysł celulozowo-papierniczy w Europie może być dumny z tego, co osiągnął w zakresie działań klimatycznych i obiegu zamkniętego. W bardziej sprzyjającym i przewidywalnym otoczeniu regulacyjnym nasze perspektywy mogą być bardzo pozytywne, a nasz wkład w Zielony Ład UE jeszcze większy”.

Ze względu na cele w zakresie dekarbonizacji wyznaczone przez Komisję Europejską szacuje się, że w kolejnych latach redukcja emisji będzie postępowała jeszcze szybciej. Warunkiem jest jednak dalsze zwiększanie nakładów na inwestycje, które, w obecnej trudnej sytuacji rynkowej jest jednym z największych wyzwań.

Źródło: European pulp & paper industry. Key statistics 2023, CEPI, https://www.cepi.org/wp-content/uploads/2024/07/Key-Statistics-2023-FINAL.pdf

Do pierwotnej produkcji papieru w Polsce i w całej Europie wykorzystuje się drewno miękkie (75% produkcji) oraz twarde (25% produkcji). Pochodzi ono głównie z lasów gospodarczych, w których prowadzona jest planowana hodowla drzew przeznaczonych pod wycinkę. Innym źródłem drewna są tzw. wycinki pielęgnacyjne pozostałych lasów wykonywane w celu zapewnienia sąsiadującym drzewom optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju koron.

Najpopularniejszymi gatunkami drewna do produkcji papieru są:

• świerk – 40,5%,
• sosna (tzw. papierówka) – 35%,
• brzoza – 11,4%,
• eukaliptus – 9,1%,
• buk – 1,5%,
• osika – 1,2%
• pozostałe (grab, jesion, klon, akacja, dąb, olcha, topola, wierzba, kasztanowiec) – 1,3%.

Odnotowany w ostatnich latach spadek produkcji papieru przekłada się też na mniejsze zainteresowanie surowcem pierwotnym. W 2023 r. ilościowe zużycie miękkich gatunków drewna spadło o 1,1%, a twardych gatunków – o 5,7%.

Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie CEPI, aż 91% drewna wykorzystywanego do produkcji papieru w państwach CEPI pochodzi właśnie z ich rodzimych lasów. Jest to najwyższy wskaźnik od 2000 r. i nieznaczny wzrost w stosunku do roku 2022 (o 1 pp). Kolejne 6,5 % to drewno importowane z państw UE, które nie m. należą do CEPI. Spoza Europy pochodzi więc jedynie 2,5% drewna. Oznacza to, że pod względem pozyskiwania surowca do produkcji papieru Europa jest niemalże samowystarczalna.

W tym miejscu należy też podkreślić rolę surowca, jakim jest papier poddany procesowi recyklingu. W 2023 r. w państwach CEPI do recyklingu trafiło ponad 53 mln ton makulatury i innych odpadów z papieru, które zostały ponownie wykorzystane do wytworzenia papierowych produktów. Lidem jest tu tektura – aż 95% tektury i opakowań tekturowych powstaje właśnie z papieru z recyklingu.

Sprawdź, jak powstaje papier w pierwszym i kolejnym obiegu.

Oprócz drewna w balach, do produkcji papieru wykorzystuje się też drewniane zrębki. Są to niewielkie kawałki drewna, które powstają jako odpad poprodukcyjny m.in. z przemysłu meblarskiego, tartacznego, opakowaniowego oraz stolarki budowlanej. Skala ich wykorzystania może zaskoczyć – w 2023 r. aż 21,4% ogółu drewna przeznaczonego dla przemysłu papierniczego stanowiły zrębki.

Zdaniem autorów raportu CEPI, wykorzystanie do wytworzenia papieru odpadu przemysłowego w postaci zrębków jest istotnym wkładem w gospodarkę o obiegu zamkniętym. Choć tradycyjnie CEPI nie uznaje tego za recykling, to takie zastosowanie zrębków mieści się w jego definicji powszechnie przyjętej w branży odpadowej. Biorąc pod uwagę najwyższy w historii wskaźnik recyklingu papieru (niemal 80%) można stwierdzić, że kraje CEPI odrobiły lekcję cyrkularności i są na dobrej drodze do stworzenia gospodarki obiegu zamkniętego.

Źródło: European pulp & paper industry. Key statistics 2023, CEPI, https://www.cepi.org/wp-content/uploads/2024/07/Key-Statistics-2023-FINAL.pdf