Zielone światło dla recyklingu chemicznego – KE proponuje nowe przepisy i zaprasza do konsultacji
8 lipca 2025 r. Komisja Europejska rozpoczęła publiczne konsultacje projektu aktu wykonawczego, który określi zasady obliczania, weryfikacji i raportowania zawartości materiałów pochodzących z recyklingu chemicznego w jednorazowych plastikowych butelkach na napoje (SUP). Oprócz TAK dla recyklingu chemicznego, KE powiedziała też NIE dla recyklatu pochodzącego z odpadów zebranych poza UE – od 2025 r. nie będzie on wliczany do realizacji celu 25% recyklatu w butelkach PET.
Tak dla recyklatu z recyklingu chemicznego w plastikowych butelkach PET
Zaproponowany przez Komisję projekt po raz pierwszy zezwala na wliczanie surowca przetworzonego metodami recyklingu chemicznego do realizacji ambitnych celów, jakie wyznacza dyrektywa SUP. Jej przepisy zobowiązują producentów do stosowania recyklatów w butelkach PET – od 2025 r. ich zawartość musi wynosić min. 25%, a od 2030 r. – 30%.
Nowe regulacje mają na celu uzupełnienie stosowanej obecnie metodologii wyliczania zawartości recyklatu pochodzącego z recyklingu mechanicznego. Ze względu na mniejszy wpływ na środowisko i niższe zużycie energii preferowaną technologią przetwarzania odpadów z tworzyw sztucznych nadal będzie recykling mechaniczny. Recykling chemiczny znajdzie natomiast zastosowanie w sytuacjach, gdy nie jest możliwe wykorzystanie metod mechanicznych lub gdy wymagany jest wyższy poziom czystości – np. w przypadku opakowań na żywność.
Nowa metodologia wyliczania zawartości recyklatu
Zgodnie z projektem, udział tworzyw z recyklingu w butelkach SUP ma być liczony jako stosunek masy recyklatu do masy wszystkich plastikowych części butelek wprowadzonych na rynek danego państwa członkowskiego. Oznacza to, że do masy wprowadzonych opakowań na napoje będą wliczane nie tylko same butelki, ale też ich nakrętki oraz etykiety (tradycyjne i typu sleeve). Przewidziano również możliwość korekty danych w przypadku importu, eksportu lub przemieszczania między krajami UE.
Przedsiębiorcy będą dodatkowo zobowiązani do raportowania masy opakowań z tworzyw sztucznych i udziału recyklatu w poszczególnych częściach butelek na podstawie deklaracji zgodności. Weryfikacja będzie odbywać się co roku (lub co trzy lata dla MŚP), a odpowiedzialność za zgodność danych będzie spoczywać na przedsiębiorcach oraz na krajowych organach kontroli.
Zasada „bez wykorzystania paliwa”
Nowa metodologia wyliczania zawartości tworzyw z recyklingu chemicznego w butelkach PET opiera się na zasadzie „fuel-use exclusion”. Oznacza to, że odpady przetwarzane w celu produkcji paliw lub odzysku energii nie mogą być dodawane do bilansu recyklingowego. Wliczane będą wyłącznie te frakcje, które zostały rzeczywiście przetworzone w nowe surowce wtórne.
Przypomnijmy, że technologie recyklingu chemicznego pozwalają przetworzyć tworzywa sztuczne nie tylko na nowe tworzywa, lecz także na paliwo (np. piroliza, zgazowanie). Dowiedz się więcej o metodach i technologiach recyklingu chemicznego >>
Zmiany z myślą o inwestycjach i wzroście konkurencyjności
Ustanowienie jasnych kryteriów i jednoznacznych definicji ma stworzyć równe warunki działania dla wszystkich podmiotów na unijnym rynku oraz zagwarantować inwestorom większą pewność i stabilność prawa. Mowa tu oczywiście o inwestycjach w nowe zakłady i technologie recyklingu chemicznego, które do tej pory były wstrzymywane ze względu na brak wystarczających regulacji prawnych. Proponowane przepisy są częścią szerszego planu działania dla przemysłu chemicznego UE, którego celem jest zwiększenie konkurencyjności sektora oraz jego transformacja zgodna z ideą zrównoważonego rozwoju. Stwarzają też szanse na szersze wykorzystanie tworzyw z recyklingu chemicznego oraz na rozwój tej gałęzi przemysłu w całej UE.
Komisja wskazuje ponadto, że opracowanie wspólnej metodologii ma istotne znaczenie dla dalszego ograniczania składowania i spalania odpadów plastikowych oraz wspierania gospodarki o obiegu zamkniętym.
Ograniczenie – tylko recyklat z UE do czasu przyjęcia nowych przepisów
Równolegle z rozpoczęciem publicznych konsultacji Komisja potwierdziła obowiązującą interpretację dyrektywy SUP – od 2025 r. do realizacji celu 25% zawartości rPET w butelkach PET można wliczać wyłącznie materiał pochodzący z odpadów zebranych w UE. W praktyce oznacza to, że tani recyklat PET importowany m.in. z krajów azjatyckich, nie będzie brany pod uwagę w wyliczeniach.
Interpretacja KE będzie wiążąca aż do momentu wejścia w życie nowych przepisów, które mają umożliwić uwzględnienie surowca z importu, pod warunkiem spełnienia unijnych standardów środowiskowych i jakościowych w zakresie zbiórki i przetwarzania odpadów.
Rosnące znaczenie recyklingu chemicznego odpowiedzią na kryzys odpadowy
W dobie stale rosnącej ilości wytwarzanych odpadów, UE chce wspierać wszystkie technologie, które pozwalają zawrócić surowce do obiegu, a jednocześnie są korzystniejsze dla środowiska niż spalanie i składowanie odpadów. Na fali tego trendu Interzero i OMV połączyły siły, by stworzyć największą w Europie sortownię surowców do recyklingu chemicznego. Uruchomienie zakładu w Walldürn w Badenii-Wirtembergii planowane jest na 2026 r.
Nowy system raportowania i obliczeń ma zapewnić przejrzystość w całym łańcuchu wartości, szczególnie w jego najbardziej złożonych etapach. Proponowana metodologia ma służyć jako wzorzec dla przyszłych regulacji dotyczących udziału materiałów z recyklingu również w innych sektorach – takich jak opakowania, motoryzacja czy tekstylia.
Konsultacje publiczne
Uwagi do projektu aktu wykonawczego można było przesyłać do 19 sierpnia 2025 r. Przyjęcie aktu prawdopodobnie nastąpi jeszcze jesienią 2025 r.